قبل از آشنایی با دیسک کمر و درمان آن ابتدا باید به خوبی با ساختمان ستون فقرات آشنا شوید و سپس به موضوع دیسک کمر بپردازیم. ستون مهره ها، محور مرکزی بدن را تشکیل داده و از قاعدهی جمجمه شروع می‌شود و در تمامی طول گردن و طول تنه امتداد دارد. در کودکان تعداد مهره‌های ستون فقرات، ۳۳ عدد است اما در افراد بالغ پنج تای ما قبل آخر بهم جوش خورده و استخوان خاجی را تشکیل می‌دهند و ۴ مهره ی آخر نیز به‌هم جوش خورده، استخوان دنبالچه را به‌وجود می‌آورند؛ بنابراین، تعداد مهره‌های ستون فقرات در افراد بالغ به ۲۴ قطعه کاهش می‌یابد.
از ۲۴ مهره ی آزاد، ۷ عدد مهره‌های گردن، ۱۲ عدد مهره‌های پشتی و ۵ عدد مهره‌های کمر را تشکیل می‌دهند. مهره‌هایی که درساختار قفسه سینه شرکت دارند. مجموع سوراخ‌های مهره‌ای، مجرای مهره‌ای نامیده می‌شود که در آن نخاع جای دارد. همه‌ی این مهره‌ها توسط یک دیسک محافظت می‌شوند. دیسک، این مهره‌ها را در برابر شوک‌های ناشی از فعالیت‌های روزانه مانند راه رفتن، بلند‌کردن اجسام سنگین و چرخش‌های ناگهانی بدن، محافظت می‌کند. اگر دچار دردکمر باشید، حتما این جمله را از اطرافیان خود شنیده‌اید که می‌گویند: «دیسک کمر است» اما به جرات هرگز نمی توان گفت که هر کمر دردی دیسک کمر است هرچند شایع ترین علت کمردرد در جوامع مختلف فتق دیسک یا دیسک کمر است که بیش از ۹۰ درصد علل کمردردها را تشکیل می دهد. و عمدتاً در سنین ۳۵ تا ۵۵ سالگی رخ می دهد که البته تشخیص ان نیازمند شناخت بهتر دیسک است .دیسکهای محافظ، شامل دو بخش هستند : یک بخش نرم و ژلاتینی داخلی و یک حلقه‌ی سخت خارجی. انواع آسیب‌ها یا ضعف ستون فقرات می‌تواند باعث بیرون‌زدگی مایع داخلی از حلقه‌ی خارجی آن شده و این بیرون زدگی باعث درگیر شدن اعصاب کناری و احساس درد شدید بیمار در ناحیه کمر می شود. این عارضه معمولا موجب ضعف عملکرد دیسک و فتق دیسک بین مهره‌ای شده که در اصطلاح عامیانه به‌عنوان دیسک کمر شناخته می‌شود اما در واقع بیرون‌زدگی دیسک کمر یا ضعیف شدن آن است که ستون فقرات را دچار مشکل می‌کند و معمولا دردناک و ناراحت‌کننده خواهد بود. در صورتی‌که دیسک آن‌چنان ضعیف شود که به اعصاب نخاعی فشار وارد کند، فرد ممکن است، بی‌حسی یا درد را در امتداد عصب مبتلا، تجربه کند. و نهایتا درتعدادی از موارد فرد بیمار ناچار است برای برداشتن قسمتی از دیسک یا ترمیم آن، از جراحی های ستون فقرات و دیسک استفاده کنند.
کار دیسک چیست و از چند قسمت درست شده است ؟
- باعث می شود که ما به جلو و عقب و چپ و راست بتوانیم خم شویم و بچرخیم در واقع دیسک یک بلبرینگ زنده است.
- مانند کمک فنر ضربه های وارد شده به ستون فقرات را می گیرد ، بنابرین ما یکنواخت راه می رویم.
- هنگام بلند کردن اجسام سنگین ، به دیسک که ساختمانی قابل فشرده شدن هست فشار وارد می شود ، در نتیجه مهره ها که قابل فشرده شدن نیستند از شکستگی محافظت می شوند.
- هر دیسک مانند اهرم های کوچکی در حرکات ستون فقرات عمل می کند و باعث می شود که ما بتوانیم اجسام سنگین را بلند کنیم.
دیسک از دو قسمت درست شده است. یکی حلقه دیسک که آنولوس فیبروزوس annulus fibrosus و دیگری هسته دیسک که نوکلئوس پولپوزوس Nucleus Pulposus نامیده می شود.
کلاژن. حلقه دیسک از چندین لایه بهم تنیده درست شده است .( مانند تایر ماشین )
انواع کمردرد :
عدم کنترل ادرار یا مدفوع
کمر درد شبانه
عدم توانایی اشاره کردن به محل دقیق درد
کمردرد با سفتی و خشک شدگی صبحگاهی
دارای شکستگی باشید
شایع ترین علائم دیسک کمر
شایع ترین علائم دیسک کمر عبارتند از کمر درد و دردی که از کمر به اندام های تحتانی که اصطلاحا درد سیاتیک نامیده می شود. این درد از داخل کمر به پشت باسن و سپس پشت ران تیر می کشد سپس از آنجا به پشت ساق پا می رود. دیسک های کمر خفیف معمولا به صورت درد های دائمی نیستند. بلکه بیمار مدتی درد دارد و مدتی خوب است. درد کمر ممکن است همراه با درد سیاتیک باشد یا گاهی فقط بیمار درد کمر دارد و در بعضی از بیماران فرد فقط درد اندام تحتانی دارد ، بدون اینکه سابقه کمر درد داشته باشد . بنابراین شایع ترین علایم دیسک کمر به طور خلاصه شامل : درد کمر و درد سیاتیک است . درد سیاتیک را در اصطلاح پزشکی درد تیر کشنده یا رادیکولر هم می گویند.
علل شایع مرتبط با ستون فقرات از سیاتیک عبارتند از:
فتق دیسک
بیماری دیسک کمری
تنگی کانال نخاع
یک عمل ناموفق و برگشت پذیر در ستون فقرات ممکن است باعث درد در ناحیه
پای شما شود، به یاد داشته باشید که در پاها، چندین عصب وجود دارد و هر کدام از
این ها می تواند درون پا دچار آسیب شده و یا تحریک شود. به عنوان مثال، پوشیدن کفش
های تنگ و احتمالا کفش پاشنه بلند می تواند بر اعصاب پا فشار وارد آورده و آن را
تحریک کند.
علاوه بر این، این درد ممکن است در اطراف پا ایجاد شود. این درد حتی ممکن است در طول زمان به علت اصطکاک بیش از حد بیشتر شده و به سمت اعصاب رفته و باعث درد و سایر علائم شود. یکی دیگر از علل احتمالی درد عصب در پا، ضخیم شدن بافت اطراف عصب پا است. یک آزمایش ساده می تواند کمک کند تا نشان دهد که آیا درد پا به علت وضعیت ستون فقرات است یا خیر.
دیسک کمر بیشتر در چه افرادی دیده می‌شود؟
دیسک کمر معمولا از دهه سوم به بعد ایجاد می‌شود، البته در زنان جوان، دیسک جوانی هم دیده می‌شود، ولی بسیار نادر است. قابل ذکر است که دیسک جوانی در مهره‌های کمر ایجاد نمی‌شود و در مهره‌های پشتی (قسمت بالای مهره‌های کمری) در اثر ضربه اتفاق می افتد و با توجه به اینکه در حدود سن۲۰ سالگی پدیده پیر شدن برای دیسک وجود ندارد و به اصطلاح دژنره نشده است و از سن ۲۰ سالگی به بعد کم کم آب دیسک‌ها کم می‌شود و امکان شکننده شدن آنها و ترک‌های موجود بیشتر می‌شود. هر چه سن بالاتر رود، احتمال پیدا شدن دیسک زیادتر می‌شود.
عدم درمان به موقع دیسک کمر و عواقب آن
عدم درمان به موقع دیسک کمر باعث بدتر شدن وضعیت بیمار خواهد شد و درد بیمار را تشدید خواهد کرد. ممکن است به خاطر یک عمل کوچک، مجبور شوند عمل‌های بزرگ‌تری را انجام دهند و حتی ممکن است باعث تخریب دیسک و تخریب خود مهره و سرخوردگی مهره شود و در نتیجه مجبور شویم که از یک عمل کاملا وسیع، با کار گذاشتن پلاتین و وسایل خاص فلزی در کمر بیمار استفاده کنیم. عدم درمان به موقع ممکن است باعث عوارضی مانند بی‌حس‌های دائمی یا اختلالات حرکتی شود که این عوارض باعث افتادگی پا و کشیدن و لنگی پا خواهد شد. همچنین عدم درمان به موقع ممکن است باعث ایجاد مشکلات ادراری و مثانه‌ای شود و یا مشکلات اسفنکتر مقعد به وجود بیاورد و بیمار نتواند ادرار و مدفوع خود را نگه دارد. این مشکلات در آقایان باعث ایجاد ناتوانی‌های جنسی هم می‌شود. به علت این که اعصاب مانند دیگر نسوج و پوست قابل ترمیم نمی‌باشند و اگر صدمه ای به آنها برسد، دیگر به حالت اولیه بر نمی‌گردند، بنابراین قبل از صدمه شدید، باید حتما نسبت به درمان اقدام کرد.
درمان مورد نیاز
اولین و مهم‌ترین گام در درمان مبتلایان به دیسک کمر، استراحت است که در روزهای اول به صورت مطلق بوده و بهتر است بیمار هیچ نوع حرکتی نداشته باشد. اما در روزهای بعدی به صورت نسبی به معنی حرکات محدود در منزل است.
دارو درمانی جزء مهمی از درمان این بیماران است. برخلاف آنچه تصور می‌شود تجویز دارو فقط برای کنترل درد نیست گرچه کنترل درد هم از اهمیت زیادی برخوردار است، ولی داروهای مورد استفاده در واقع، کاهش التهاب موضعی در ناحیه دیسک و عصب مجاور آن را هدف قرار می‌دهد و به دنبال آن درد بیمار هم کاهش می‌یابد. بعد از درمان اولیه و بهبود نسبی علائم، از روش های فیزیوتراپی، آب درمانی و ورزش برای تکمیل درمان و جلوگیری از بازگشت درد استفاده می‌شود.
درمان طبی دیسک کمر
در تمام مناطق دنیا اولین قدم در درمان بیماری یا پارگی دیسک کمری درمان طبی کمردرد یا به عبارت دیگر درمان غیر جراحی است. درمان طبی یعنی استفاده از دارو در درمان بیماری ها از قدیم الایام افراد به تجربه دریافته بودند که گذاشتن شاخه های درخت بید برروی بدن باعث کاهش تب می شد. عده ای نیز دریافته بودند که گذاشتن شاخه های درخت بید در روی عضوی که درد می کرد باعث بهبود درد می شد.از آنجا که دانش پزشکی یک علم تجربی است، با پیدایش بیمارستانهای جدید نیز ابتدا از گیاهان برای درمان بیماری ها استفاده می کردند
در عمل دیسک کمر چه اتفاقی می افتد؟
زمانی که پزشک، عمل جراحی دیسک کمر را توصیه می کند، حداقل یکی از روش های زیر انجام می شود:
- لامینکتومی: این روش برای کاهش فشار در ناحیه ای است که بخش استخوانی از یکی از مهره های (استخوان های ستون فقرات) برداشته شود تا فشار بر عصب آسیب دیده کاهش پیدا کند.
- دیسککتومی: این روش برای بخشی از یک دیسک آسیب دیده و حذف فشار از عصب انجام می شود.
- همجوشی ستون فقرات: این روش، هنگامی انجام می شود که دو یا چند مهره برای حفظ، ثبات و تقویت ستون فقرات با بخشی از استخوان جوش زده و متصل می شود.
در بسیاری از موارد، ترکیبی از این تکنیک ها می تواند مورد استفاده قرار گیرد. عمل دیسک کمر معمولا تحت بیهوشی عمومی انجام می شود، به این معنی که شما در طول فرایند عمل دیسک، بیهوش بوده و به هیچ وجه دردی احساس نمی کنید. معمولا عمل دیسک کمر حداقل یک ساعت طول می کشد، اما بسته به پیچیدگی روش، ممکن است مدت زمان آن طولانی تر شود.
مراقبت های بعد از عمل دیسک کمر
معمولا پس از عمل جراحی دیسک کمر ، بسته به پیچیدگی جراحی و سطح تحرک قبل از عمل، 1 تا 4 روز پس از عمل و استراحت در بیمارستان می توانید به منزل بروید.
اکثر افراد می توانند یک روز پس از عمل دیسک کمر، به منزل مراجعه کرده و پس از آن با مراقبت های بعد از عمل روند بهبودی طی می شود. اما دقت کنید که تا 6 هفته پس از عمل دیسک کمر، باید از انجام فعالیت های شدید و رابطه جنسی خودداری کنید. ممکن است بعد از حدود 4 تا 6 هفته، قادر به انجام دادن فعالیت های روزمره خود شوید، اگرچه باید از رانندگی طولانی مدت و یا بلند کردن اجسام سنگین، اجتناب کنید و انجام دادن فعالیت های سنگین تر، نیاز به زمان بیشتری دارد.
محصولات پیشنهادی :
منابع (سایتهای):
pardisortho
kamargardan
gsharifi
yjc