انواع پانسمان
ﭘﺎﻧﺴﻤﺎن ﻫﺎی ﺳﻨﺘﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔﺎز و ﭘﻨﺒﻪ ﮐﻪ در ﮐﺸﻮر ﻣﺎ بسیار رایج میباشند که ﺑﺴﯿﺎری از وﯾﮋﮔﯿﻬﺎی ﯾﮏ ﭘﺎﻧﺴﻤﺎن اﯾﺪه آل را ﻧﺪارﻧﺪ زیرا ذرات و ﺑﺎﻗﯿﻤﺎﻧﺪه ﻓﯿﺒﺮ واﻟﯿﺎف ﺧﻮد را روی زﺧﻢ ﺑﻪ ﺟﺎی ﻣﯽ ﮔﺬارﻧﺪ.اﯾﻦ ﭘﺎﻧﺴﻤﺎن ﻫﺎ ﺑﻪ ﺑﺴﺘﺮ زﺧﻢ ﭼﺴﺒﯿﺪه و آﻧﺮا ﺧﺸﮏ و دﻫﯿﺪراﺗﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺗﻌﻮﯾﺾ ﻣﮑﺮر و ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﭘﺮﺳﺘﺎری ﻣﺎﻫﺮاﻧﻪ دارﻧﺪ.اﯾﻦ ﭘﺎﻧﺴﻤﺎن ﻫﺎ نباید ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎ روی ﺳﻄﺢ ﻣﺮﻃﻮب زﺧﻢ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ و اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﻬﺎ ﻣﺤﺪود ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻄﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ زﺧﻢ ﺧﺸﮏ و ﺗﻤﯿﺰ ﺑﻮده و ﯾﺎ ﻓﻘﻂ ﺑﻌﻨﻮان ﭘﺎﻧﺴﻤﺎن ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮﻧﺪ.
پانسمان ها به دو دسته کلی تقسیم میشوند:
- ﭘﺎﻧﺴﻤﺎن ﻫﺎی سنتی
- ﭘﺎﻧﺴﻤﺎن ﻫﺎی نوین
یک پانسمان ایده آل باید دارای چه شرایطی باشد:
- دبریدمان اتولیتیک را تسهیل کند.
- مناسب شکل و اندازه زخم باشد.
- نیاز به تعویض مکرر نداشته باشد.
- فشار مناسب برای هموستاز را ایجاد کند.
- در زخم ذرات ریز و باقیمانده به جای نگذارد.
- درد را کاهش دهد و تعویض آن همراه درد نباشد.
- رطوبت و دمای مناسب را در بستر زخم حفظ نماید.
- اجازه تبادل گاز هایی مانند اکسیژن و دی اکسید کربن و بخار آب را بدهد.
- ترشحات اضافی زخم را جذب کند بدون اینکه به باکتری ها اجازه نفوذ و رشد بدهد و یا منجر به خشکی بیش از اندازه زخم شود.
ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﮐﻪ ﺗﻤﺎم ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ذﮐﺮ ﺷﺪه در ﯾﮏ پانسمان ﻣﻨﻔﺮد ﺑﺮای ﺗﻤﺎﻣﯽ زﺧﻢ ﻫﺎ نمی گنجد و ﻫﺮ زﺧﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ دﻗﺖ ﻣﻮرد ارزﯾﺎﺑﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺳﭙﺲ ﭘﺎﻧﺴﻤﺎن ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮای آن را اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﻮد.
ﭘﺎﻧﺴﻤﺎن ﻫﺎ ی نوین را میتوان ﺑﻪ ﺳﻪ دﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﯿﻢ کرد:
- ﭘﺎﻧﺴﻤﺎن ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ اﮔﺰودا را ﺟﺬب ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ.
- ﭘﺎﻧﺴﻤﺎن ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ رﻃﻮﺑﺖ ﺑﻪ زﺧﻢ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ.
- ﭘﺎﻧﺴﻤﺎن ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ رﻃﻮﺑﺖ را ﺑﻪ ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه ای ﮐﻪ ﻫﺴﺖ ﻧﮕﻪ ﻣﯽ دارﻧﺪ.
پانسمان های جاذب:
- ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﭘﺮﺳﺘﺎری ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽ ﯾﺎﺑد.
- فوم ﻫﺎ و آلژینات ها ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ نوع ﺟﺎذب ﻫﺎ هستند.
- ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺟﻬﺖ زﺧﻢ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺗﺮﺷﺢ اﮔﺰودا زﯾﺎدی دارﻧﺪ.
- ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﭘﺮوﺳﻪ ﺗﺮﻣﯿﻢ زﺧﻢ ﺑﺎ ﺗﻌﻮﯾﺾ ﭘﺎﻧﺴﻤﺎن ﺑﻬﻢ ﻧﻤﯽ ﺧﻮرد.
- اﯾﻦ ﭘﺎﻧﺴﻤﺎن ﻫﺎ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺑﺮای ﺟﺬب و ﻧﮕﻬﺪاری آب دارﻧﺪ، ﻟﺬا ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺗﻌﻮﯾﺾ دﯾﺮﺗﺮ دارﻧﺪ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﭘﺎﻧﺴﻤﺎن ﻫﺎی ﺳﻨﺘﯽ.
پانسمان های نگهدارنده رطوبت:
وقتی بافت گرانولاسیون تشکیل میشود و زخم با بافت همبند پر میشود، ترشح اگزودا کاهش می یابد و استفاده از پانسمان جاذب باعث خشکی و دهیدره شدن زخم خواهد شد ، در این مواقع پانسمان هایی لازم است که رطوبت را همانطور که هست نگه دارد.هیدروکلوئید و فیلم ترانسپارت نمونه های مناسبی از این نوع پانسمان هستند.
پانسمان های رطوبت دهنده:
وقتی زخمی از قبل خشک است و بافت مرده و خشک پوشیده شده ، باید این بافت مرده را به نحوی دبرید کرده و برداریم تا ترمیم زخم صورت گیرد. که میتوان از دبریدمان اتولیتیک هضم تدریجی سلول ها و بافت مرده با آنزیم ها و فاگوسیت های آندوژن استفاده کرد، مرطوب نگه داشتن زخم به این پروسه کمک میکند.برای این کار هیدروژل ها مناسب ترین هستند.پانسمان تنها یک پوشش برای زخم نیست بلکه یک عامل درمانی است و باید در انتخاب و کاربرد آن دقت عمل بیشتری بکار برد.