گانگرن فورنیه
هنگامی که شما اصطلاح ” گانگرن” را می شنوید، ممکن است فکر کنید انگشتان پا یا انگشتان در اثر از دست دادن جریان خون ، عفونت یا هیپوترمی تحت تأثیر قرار می گیرند ، اما با بیماری گانگرن فورنیه ، دستگاه تناسلی شما و منطقه اطراف آن را تحت تأثیر قرار می گیرد و مشکلات هیپوترمی یا گردش خون باعث بوجود آمدن آن نمیشود.
گانگرن هنگامی رخ می دهد که بافت بدن به دلیل کمبود جریان خون یا عفونت باکتریایی مرده یا در حال مرگ است (نکروز) گانگرن فورنیه اولین بار در سال 1883 توسط درماتولوژیست فرانسوی به نام Alfred Fournier معرفی شد.این عفونت طیف سنی وسیعی دارد و از کودکی تا پیری مشاهده شده است اکثر اوقات در جنس مذکر مشاهده میشود اما در جنس مونث نیز در قسمت لابیا ایجاد شده و به پرینه و باتوک و دیواره شکم آسیب وارد میکند.دیابت فاکتور مهمی در شکل گیری این بیماری می باشدو ریسک ابتلا به آن را بالا میبرد.
تشخیص بیماری
تشخیص دقیق گانگرن فورنیه توسط پزشکان ابتدا با سوال کردن از بیمار در مورد علائم شروع میشود ، آنها یک سابقه کلی از بیمار را در نظر میگیرند و معاینه انجام می‌دهند.تشخیص دقیق نیازمند نمونه برداری از بافت است ، پزشک یک نمونه از بافت عفونی را برداشته و به آزمایشگاه می‌فرستد تا روی آن آزمایش شود ، تست های آزمایشگاهی میکروب‌ها را تشخیص داده و به دنبال علائمی است که انواع دیگر عفونت را رد کند.آزمایش خون نیز به تشخیص کمک میکند ، ممکن است از آزمون‌های تصویری هم برای کمک به تشخیص گانگرن فورنیه و احتمالات دیگر استفاده شود.
آزمون‌های تصویری پزشکی عبارتند از :
- اسکن MRI
- سونوگرافی
- سی تی اسکن
- عکس رادیولوژی
ممکن است پزشک متخصص یا جراح دچار اشتباه تشخیصی شوند و گانگرن فورنیه را به عنوان آبسه بارتولن تشخیص دهند ، آبسه بارتولن از تشخیص های بسیار شایع ژنیکولوژیک می باشد مراحل اولیه گانگرن فورنیه ، علائم مشابه آبسه بارتولن دارد.
گانگرین فورنیه (Fournier’s gangrene) یک بیماری تهدید کننده زندگی است که غالبا بر نواحی تناسلی ، پرینئال و لگن تاثیر میگذارد.قانقاریای فورنیه یک بیماری جدی است که بافت نرم شامل پوست، عضلات، اعصاب و عروق خونی را نابود میکند، بر همین اساس به آن بیماری گوشتخوار نیز گفته می شود\، گانگرن فورنیه نادر است ، اما اگر رخ دهد یک اورژانس پزشکی با اولویت بالا است.علائم بیماری‌های زیر میتواند شبیه به گانگرن فورنیه باشد، مقایسه آنها برای تشخیص دقیق، مفید است.
بیماری اپیدیدیمیت
اپیدیدیمیت التهاب لوله بلند و سفت بسته شده در پشت هر بیضه (اپیدمیس) است که اسپرم را از بیضه به مجرای اسپرماتیک حمل میکند ، افراد مبتلا معمولا ورم دردناک یک اپیدیدیم و بیضه مربوط آن را دارند ، در بعضی موارد بیضه دوم نیز ممکن است دردناک باشد ، علاوه بر این افراد مبتلا تب ، ورم دردناک و قرمزی بیضه و التهاب لوله‌ای دارند که ادرار از طریق آن از مثانه حمل میشود دو فرم مهم اپیدیدیم فرم مقاربتی و فرم باکتریایی غیر ویژه است.
بیماری قانقاریای گازی
قانقاریای گازی ، فرم شدیدی از مرگ بافت است که معمولا بوسیله باکتری‌هایی ایجاد میشود که برای بقا نیازی به اکسیژن ندارد مثل کلستریدیوم پریفرنجنس ، همچنین میتواند ناشی از عفونت استافیلوکوکوس اورئوس و ویبریو وولنیفیکوس باشد ، باکتری های کلستریدیوم در محیط کم اکسیژن ، سمومی تولید میکند که موجب مرگ بافت و علائم مربوط به آن میشود قانقاریای گازی یک بیماری نادر است.
بیماری هیدروسل
هیدروسل یک کیسه پر از مایع در طول مسیر اسپرمی درون بیضه است هیدروسل‌ها در نوزاد تازه به دنیا آمده ، شایع هستند آنها ممکن است یکطرفه یا دوطرفه باشند و ناشی از نقص در مسیری ست که در هنگام پایین آمدن آنها از شکم بوجود آید ، مایع صفاقی از طریق مجرایی باز از شکم به داخل بیضه وارد شده و در آنجا به دام می‌افتد و باعث بزرگ شدن بیضه میشود ، هیدروسل ها ممکن است در اثر التهاب یا ترومای بیضه یا اپیدیدمیس یا انسداد مایعات یا خون در بند ناف ایجاد شود شیوع این نوع هیدروسل در مردان مسن بیشتر است.
بیماری اورکیت
اورکیت التهاب یک یا هر دو بیضه است که عمدتا به علت عفونت ایجاد میشود اورکیت بوسیله چندین نوع باکتری و ویروس ایجاد میشود معمولا در ادامه اپیدیدیم بوجود می‌آید شایع‌ترین علت ویروسی عامل اورکیت ، اوریون است تقریبا ۳۰% بیمارانی که اوریون دارند در طول دوره بیماری دچار اورکیت میشوند ، در پسران بعد از سن بلوغ شایع‌تر است (در پسران زیر ۱۰ سال نادر است) معمولا ۴ تا ۶ روز پس از بروز اوریون ، ظاهر میشود در یک سوم پسرانی که دچار اورکیت ناشی از اوریون میشوند، آتروفی بیضه (کوچک شدن بیضه‌ها) ایجاد خواهد شد.
بیماری‌های ناتوان کننده همانند دیابت ، مصرف الکل ، عفونت HIVT و سو تغذیه باعث افزایش حساسیت فرد به گانگرن فورنیه میشود اما اختلالات مرتبط به آن نیستند.
روند درمان بیماری
درمان این بیماری شامل ترکیبی از جراحی ، مصرف آنتی بیوتیک وسیع الطیف و حمایت همودینامیک می باشد.همچنین ممکن است بعد از کنترل عفونت ، به جراحی جهت بازسازی نیاز اندام های آسیب دیده وجود داشته باشد. در برخی از بیماران برای خلاص شدن از شر مدفوع و سوند بسته به منطقه ای که تحت تاثیر بیماری قرار گرفته نیاز به کلستومی وجود دارد ، برخی از افراد همچنین به اکسیژن درمانی نیاز دارند به این معنا که در اتاقی تحت فشار اکسیژن خالص قرار داده شوند.اگر گانگرن شدید باشد، پزشک ممکن است مجبور شود بافتی مانند تمام یا بخشی از آلت تناسلی یا بیضه ها را بردارد.
بیماری گانگرن فورنیه چه اندام هایی را درگیر میکند؟
- اسکروتوم (بیضه ها)
- آلت تناسلی مرد یا پرینه (در مردان به ناحیه بین بیضه و مقعد پرینه گفته میشود)
- در زنان ناحیه بین مقعد و ولووا (به آلت تناسلی زنانه ولووا و لابیا نیز گفته میشود)
این نوع گانگرن غالباً در دستگاه تناسلی یافت می شود و باعث مرگ و از بین رفتن آن میشود همچنین میتواند تا ران ها و قفسه سینه کشیده شود به به اندام های داخلی نیز صدمه وار کند.
درصد ابتلا به این بیماری چگونه است؟
- بیماری گانگرن فورنیه نادر است ، اگرچه در مردان شایع است اما در زنان نیز میتوانند به آن مبتلا شوند.
- این بیماری بیشتر در مردان بین 50 تا 60 سال مشاهده می شود ، مردان 10 برابر بیشتر از زنان به گانگرن فورنیه مبتلا میشوند.
- گانگرن فورنیه در کودکان نیز یافت میشود اما بسیار نادر میباشد.
علل بوجود آمدن بیماری!
در بعضی افراد علت این نوع گانگرن ناشناخته است اما در بیشتر مواقع زمانی رخ میدهد که یک زخم مخصوصا در ناحیه تناسلی وجود داشته باشد و میکروارگانیسم هایی مثل باکتری ، ویروس و یا قارچ وارد آن زخم شود ، نمونه هایی از آسیب های پوستی و زخم ها که می توانند مورد حمله میکروارگانیسم های مهاجم قرار بگیرند عبارتند از:
- آبسه های آنورکتال (اطراف مقعد مثل سیسنوس پیلونیدال)
- برش های جراحی
- دیورتیکولیت
- سرطان رکتوم
- علل بوجود آمدن بیماری در بزرگسالان
- پیرسینگ
- عفونت ادراری
- عفونت مثانه
- هیسترکتومی
- آبسه ها (بافت بدن متورم که دارای چرک است)
در کودکان ، علل می تواند شامل موارد زیر باشد :
- نیش حشرات
- ختنه
متخصصین معتقدند شرایط زیر ممکن است ریسک ابتلا به این بیماری را بیشتر کند:
- دیابت
- سوء مصرف الکل
- تروما به ناحیه تناسلی
- استروئیدها
- شیمی درمانی
- ایدز (HIV)
- چاقی
- سیروز ( نوعی بیماری کبدی )
- براساس یک مقاله که در مجله ISRN Surgery منتشر شده است، حدود ۲۰ تا ۷۰ درصد از افراد مبتلا به گانگرن فورنیه دارای دیابت هستند.
- تخمین زده می شود ۲۵ تا ۵۰ درصد از افراد نیز اختلالات مصرف الکل دارند.
علائم بیماری
- علائم قانقاریا فورنیه اغلب همراه با یک حالت عمومی ناخوشایند آغاز میشود ، بافت تحت تاثیر قرار گرفته ، می‌میرد و تجزیه میشود.
- نخستین علامتی که ممکن است متوجه آن شوید ، درد ناگهانی است.
- عفونت بعدا به سرعت گسترش می‌یابد و روی پوست لکه های قرمز بنفش یا آبی خاکستری ایجاد میشود.
علائم آن معمولا شامل موارد زیر است :
- تب
- ضعف
- کم خونی
- خشکی بدن
- درد و ورم در ناحیه تناسلی یا مقعدی
- صدای ترک خوردن موقع لمس ناحیه تحت تاثیر
- بوی ناخوشایند ناشی از بافت پوست دچار شده
علائم در ادامه بدتر خواهد شد، درد مربوط به این بیماری شدیدتر میشود.
شروع بیماری گانگرن میتواند آبشاری از علائم دیگر را شروع کند که برخی از آن ها عبارتند از :
بروز عفونت شدید ، که به بافت های عمیق تر نیز گسترش می‌یابد : این وضعیت موجب التهاب استر عروق خونی می شود.
التهاب باعث ایجاد لخته های کوچک خون میشود : کم کم بافت خون خود را از دست میدهد و دچار مرگ بافتی یا قانقاریا میشود.
مرگ بافت درگیر باعث آزاد شدن باکتری و عفونت به جریان خون میشود : این گانگرن باعث بروز پاسخ التهابی در بدن می شود ، که منجر به شوک سپتیک می شود.
گزینه های درمان گانگرن فورنیه
درمان‌های مرتبط با این گانگرن بلافاصله پس از شروع علایم شامل تجویز وریدی آنتی بیوتیک های قوی است تا از بروز عفونت بیشتر جلوگیری کند.پزشک در برخی موارد شروع به دبریدمان یا جدا کردن بافت مرده و مواد دیگر می کند ، طی دبریدمان پوست بخش دچار گانگرن تمیز می شود ، گاهی اوقات شخص مجبور است چند بار تحت دبریدمان قرار بگیرد.
درمان با اکسیژن
گاهی اوقات پزشک اقدام به تجویز اکسیژن هایپرباریک می کند. در این روش بیمار در معرض اکسیژن با خلوص ۱۰۰ درصد قرار میگیرد ، اکسیژن اضافی به کاهش رشد و آسیب خون کمک زیادی می کند ، با این حال ، درمان با اکسیژن ، یک درمان بحث انگیز برای این بیماری است ، زیرا هیچ آزمایش بالینی وجود ندارد که از مصرف آن حمایت کند.
عمل جراحی
جراحی گاهی اوقات تنها گزینه درمان این عارضه است ، در حالت ایده آل فرد به سرعت پس از تشخیص گانگرن میتواند درمان شود گاهی اوقات پیوند پوست یا سایر جراحی های پلاستیک برای بازسازی و ترمیم بافت های آسیب دیده مورد نیاز است.
پیشگیری
چندین کار را می‌توان انجام داد تا شانس ابتلا به قانقاریای فورنیه را کاهش داد :
- اگر دیابت دارید ، اندام تناسلی و نواحی اطراف آن را برای وجود هر گونه زخم یا علائم عفونت و همچنین ورم یا تخلیه چرک ، بررسی کنید.
- اگر دچار چاقی یا حتی اضافه وزن هستید سعی کنید مقداری از وزن خود را کاهش دهید.
- اگر سیگار یا سایر دخانیات را مصرف می‌کنید ، آن را کنار بگذارید ، استفاده از تنباکو ، میتواند به عروق خونی صدمه بزند ، برای کاهش خطر عفونت ، زخم‌های باز را شتسشو را با آب و صابون شستشو دهید و آنها را خشک نگه داشته و تا زمانی که کاملا درمان شود تمیز نگه دارید.
بهبود
حدود نیمی از افرادی که دچار گانگرن فورنیه شدند ، شانس زندگی پس از ابتلا به بیماری دارند مردان معمولا نعوظ های دردناک یا سایر مشکلات جنسی ناشی از این بیماری را دارند ، بهبود این بیماری ممکن است سالها طول بکشد و این مستلزم وقت گذاشتن برای درمان و مراقبت مکرر است ، افرادی که پس از درمان مراقبت کافی انجام ندهند شانس عود و حتی مرگ ناشی از آن را دارند.
چشم انداز بیماری
تخمین زده شده که ۲۰ تا ۳۰ درصد موارد این بیماری کشنده می باشد. علل معمول مرگ گسترش عفونت در جریان خون است که به عنوان سپسیس ، نارسایی کلیه یا نقص اندامی چندگانه شناخته میشوند. جراحی مناسب برای برداشتن بافت مرده و آنتی بیوتیک‌های قوی میتوانند شانس مرگ را کاهش دهند ، به طور کلی اشخاص مسن و بیماری‌های مختل کننده سلامتی ، شانس بیشتری برای ابتلا به عوارض شدید گانگرن فورنیه دارند.
در صورتی که فکر می‌کنید دچار این بیماری هستید ، حتی الامکان در اسرع وقت به یک مرکز معتبر درمانی مجهز مراجعه کنید تا از گسترش عفونت جلوگیری شود. در صورتی که در شهری کوچک زندگی می‌کنید با مراجعه به مراکز دولتی درمانی ، شما مورد معاینه قرار گرفته و به بیمارستان‌های دانشگاهی معرفی خواهید شد. برای درمان موفق ، مهم‌ترین نکته سرعت انجام آن است بنابراین بدون اینکه از بابت این بیماری خجالت بکشید به دنبال درمان آن باشید.