دبریدمان زخم

دبریدمان زخم چیست

در روند درمان زخم, ناحیه آسیب دیده ممکن است دارای بافت نکروز یا مرده باشد که این مسئله می تواند بر روی توانایی بهبود زخم و ایجاد پوست جدید توسط بدن تاثیر منفی داشته باشد، بنابراین برای حذف بافت مرده، دبریدمان نیازمیباشد؛

دبریدمان به معنای برداشتن بافت پوستی مرده (نکروزه) یا آلوده برای کمک به ترمیم زخم است؛

بافت ممکن است نکروز (مرده)، عفونی، آسیب دیده، آلوده بوده یا ممکن است عامل خارجی درون بافت باشد. دبریدمان برای تهیه بستر مناسب برای بهبود سریع و کارآمد زخم ضروری است.

مزایا برداشتن و دبریدمان بافت مرده:

• به حداقل رساندن جای زخم
• به رشد بافت سالم کمک میکند
• عوارض عفونت ها را کاهش می دهد

چه زمانی دبریدمان لازم است؟

• دبریدمان برای همه زخم ها لازم نیست.
• در صورت بروز مشکلات ناشی از عفونت زخم دبریدمان نیز لازم است.
• در برخی موارد، ممکن است زخم های جدید و شدید نیاز به بریدگی داشته باشند.
• به طور معمول، برای زخم های قدیمی استفاده می شود که به درستی بهبود نمی یابند، همچنین برای زخم های مزمن که آلوده و بدتر می شوند استفاده می شود.

  

انتخاب بهترین نوع دبریدمان بستگی به موارد زیر دارد:

• سن بیمار
• وضعیت جسمانی بیمار
• نوع زخم و بافت بستر زخم

انواع دبریدمان

بهترین نوع دبریدمان برای هر فرد به نوع زخم، سن، سلامت کلی و خطر بروز عوارض در او بستگی دارد. معمولاً ترکیبی از روش هایی که در ادامه توضیح داده می شوند استفاده می شود.

دبریدمان بیولوژیک

در دبریدمان بیولوژیکی (ماگوت تراپی) از لارو های استریل گونه Lucilia sericata, نوعی مگس سبز رنگ استفاده می کنند, این فرآیند همچنین لارو درمانی, درمان دبریدمان با ماگوت و جراحی زیستی نیز نامیده می شود.
لارو ها با خوردن بافت مرده به ترمیم زخم کمک می کنند آنها همچنین با ترشح مواد ضد باکتری و خوردن باکتری های مضر، عفونت را کنترل می کنند.
کرم ها را روی زخم یا کیسه ای مش می اندازند که با پانسمان در جای خود نگه داشته می شود، لارو ها طی 24 تا 72 ساعت روی زخم می مانند و هفته ای دو بار تعویض میشود.

دبریدمان آنزیمی 

برای دبریدمان آنزیمی یا دبریدمان شیمیایی، از یک پماد یا ژل با آنزیم هایی استفاده می کند که بافت ناسالم را نرم می کند؛ آنزیم ها ممکن است از یک حیوان، گیاه یا باکتری بدست بیایند، پانسمان یک یا دو بار در روز استفاده می شود. زخم با پانسمان پوشانده می شود، که به طور منظم تعویض می شود، اگر مشکلات خونریزی یا خطر زیادی برای عوارض جراحی داشته باشید ، دبریدیم آنزیمی ایده آل است.
برای زخمهای بزرگ و به شدت آلوده توصیه نمی شود.

دبریدمان اتولیتیک

دبریدمان اتولیز از آنزیم ها و مایعات طبیعی داخل خود بدن برای نرم کردن بافت آسیب دیده استفاده می کند. این دبریدمان با پانسمان مرطوب انجام می شود که معمولاً یک بار در روز عوض می شود. با تجمع رطوبت، بافت های مرده متورم شده و از زخم جدا می شوند، دبریدمان اتولیز برای زخم های غیر عفونی و زخم های فشاری (زخم بستر) مناسب ترین روش است، این دبریدمان اگر به همراه نوع دیگری از دبریدمان استفاده شود می تواند برای زخم های عفونی تحت درمان هم به کار برود.

دبریدمان مکانیکی

دبریدمان مکانیکی متداول ترین نوع دبریدمان زخم است. به روش مکانیکی و با فشار بافت ناسالم را از بین می برد.

انواع دبریدمان مکانیکی عبارتند از:

هیدروتراپی:
در این روش از آب روان برای شستشوی بافت های مرده استفاده می شود؛ ممکن است شامل حمام جکوزی، دوش درمانی، یا سرنگ و لوله کاتتر باشد.

پانسمان مرطوب – خشک:
گاز مرطوب روی زخم قرار می گیرد. بعد از خشک شدن و چسبیدن به زخم ، سپس با فشار برداشته می شود و بافت مرده را از بین می برد.

پد های دبریدمان تک رشته ای:
یک پد پلی استر نرم به آرامی روی زخم برس زده می شود؛ این باعث از بین رفتن بافت مرده و بقایای زخم می شود.

دبریدمان مکانیکی برای زخم های غیر عفونی و آلوده مناسب است.

دبریدمان شارپ و محافظ کارانه

دبریدمان شارپ با برداشتن بافت ناسالم دبریدمان شارپ و محافظه کارانه از تیغ بیستوری، کورت یا قیچی استفاده می کند. این جراحی به بافت سالم اطراف آسیب نمی رساند. به عنوان یک عمل جراحی جزئی روی تخت، می تواند توسط پزشک خانواده، پرستار، متخصص پوست یا متخصص اطفال انجام شود.

دبریدمان شارپ جراحی
از ابزارهای جراحی استفاده می شود؛ این جراحی ممکن است شامل بافت سالم اطراف زخم هم شود. این توسط جراح انجام می شود و نیاز به بیهوشی دارد؛ از دبریدمان شارپ برای زخم های بزرگ، عمیق یا بسیار دردناک نیز استفاده می شود.

دبریدمان تیز(شارپ)

در دبریدمان تیز بافت ناسالم از روی زخم بریده می شود. این دبریدمان به دو نوع دبریدمان محافظه کارانه و دبریدمان جراحی تقسیم می شود. در دبریدمان تیز محافظه کارانه از چاقوی جراحی، قاشقک (کورت) یا قیچی برای بریدن بافت مرده استفاده می شود. برش ایجاد شده در این روش به بافت های سالم اطراف آسیبی نمی زندنمی یابد. این عمل جراحی کوچکی است که توسط می تواند پزشک خانواده، پرستار، متخصص پوست انجام شود.

دبریدمان جراحی با استفاده از ابزار جراحی انجام  می شود. برش ایجاد شده ممکن است شامل بافت سالم اطراف زخم نیز باشد. این دبریدمان توسط جراح انجام می شود و نیاز به بیهوشی دارد. جراح بافت مرده را با استفاده از ابزارهای فلزی بریده و سپس زخم را شستشو می دهد. در صورت نیاز پیوند پوست در محل زخم انجام می شود.

معمولاً دبریدمان تیز انتخاب اول پزشک نیست. این روش اغلب هنگامی انجام می شود که روش های دیگر اثر نمی کنند و یا زمانی که به درمان فوری نیاز است. دبریدمان جراحی برای زخم های بزرگ، عمیق یا بسیار دردناک نیز استفاده می شود.

آماده سازی قبل از انجام دبریدمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• معاینه بدنی
• اندازه گیری زخم
• داروهای مسکن (برای دبریدمان مکانیکی)
• بی حسی موضعی یا بیهوشی عمومی (برای دبریدمان تیز)

دبریدمان غیر جراحی در مطلب دکتر یا اتاق بیمار انجام می شود. این رویه اغلب آنقدر تکرار می شود تا زخم بهبود پیدا کند. بسته به شرایط زخم، ممکن است دبریدمان بعدی با روش متفاوتی انجام شود.

آیا دبریدمان دردناک است؟

دبریدمان بیولوژیک، آنزیمی و اتولیز معمولاً درد ندارند یا درشان بسیار کم است. دبریدمان مکانیکی و تیز می توانند دردناک باشد. در دبریدمان مکانیکی به بیمار دارو های مسکن داده می شود. قبل از انجام دبریدمان تیز هم بیمار تحت بیحسی موضعی یا بیهوشی عمومی قرار می گیرد. گاهی اوقات ممکن است عوض کردن پانسمان دردناک باشد که در این مواقع برای کنترل درد باید با پزشک مشورت شود.

قبل از دبریدمان

بعد از دبریدمان

چرا باید زخم من دبریدمان شود؟

در صورت حذف بافت مرده یا همان دبریدمان زخم ها می توانند سریع تر بهبود یابند. بافت مرده می تواند باعث جذب باکتری ها شود. و باکتری ها ممکن است منجر به عفونت زخم شوند. همچنین باکتری ها می توانند بوی نامطبوعی ایجاد کنند.

بهبود زخم هایی که بافت مرده دارند، مدت بیشتری طول می کشد. چرا که بافت جدید نمی تواند رشد کند.

بافت مرده می تواند زهکشی چرکی زخم را پنهان کند. این امر می تواند باعث عفونی شدن زخم شود.

عفونت میتواند از بهبود زخمهای شما جلوگیری کند.همچنین عفونت می تواند بدتر شود و حتی تهدید کننده زندگی باشد. در صورت درگیر شدن پا و ایجاد زخم های پا، عفونت می تواند منجر به قطع عضو شود.

دبریدمان منظم، باعث تمیز نگه داشتن زخم می شود. دبریدمان به رشد بافت جدید در زخم شما کمک کرده و از این رو زخم شما زودتر بهبود می یابد.

دبریدمان و مراقبت از زخم

برای محافظت از زخم در طول روند بهبودی می توان اقدامات زیر را انجام داد:

• پانسمان را به صورت روزانه یا با توجه به دستورالعمل پزشک به طور مرتب عوض کنید.
• پانسمان را خشک نگه دارید. از رفتن به استخرهای شنا اجتناب کنید. از دکتر خود بپرسید که چه زمانی می توانید به حمام بروید.
• زخم را تمیز نگه دارید. دست های خود را قبل و بعد از لمس زخم بشویید.
• زخم را فشار ندهید. برای اینکه به زخم فشار نیاید از کوسن های مخصوص استفاده کنید. اگر زخم شما روی پایتان قرار دارد می توانید از عصای زیربغل استفاده کنید.

چرا دبریدمان مهم است؟

دبریدمان زخم روند بهبود زخم را به روش های مختلف سرعت می بخشد. پوست مرده نه تنها مانع توسعه بافت های سالم جدید می شود، بلکه باعث می شود که منطقه مستعد بروز عفونت باشد. بافت مرده همچنین می تواند علائم عفونت را پنهان کند، زیرا بافت مرده می تواند بو و ترشحات را افزایش دهد و گسترش باکتری ها و دیگر مهاجمان خارجی را راحت تر کند.

عوارض دبریدمان

مانند سایر روش های پزشکی، دبریدمان ممکن است دارای برخی عوارض جانبی باشد. این عوارض شامل موارد زیر هستند:

• احساس سوزش
• خون ریزی
• آسیب به بافت سالم
• واکنش آلرژیک
• درد
• عفونت باکتریایی

علیرغم این عوارض جانبی احتمالی، معمولاً مزایای دبریدمان از خطرات آن بیشتر هستند. بسیاری از زخم ها بدون دبریدمان درمان نمی شوند.

ریکاوری و بهبود بعد از جراحی دبریدمان

• به طور کلی، بهبود و ریکاوری بعد از جراحی دبریدمان ۶ تا ۱۲ هفته طول می کشد.
• بهبود کامل به شدت، اندازه و محل قرارگیری زخم و همچنین به روش دبریدمان بستگی دارد.
• پزشک شما مشخص خواهد کرد که چه زمان می توانید به محل کار خود بازگردید. اگر شغل شما فیزیکی است یا منطقه آسیب دیده را درگیر می کند، حتما به پزشک خود بگویید.

مراقبت مناسب از زخم برای بهبود صحیح آن ضروری است. شما هم چنین باید:

• غذای سالم بخورید
  بدن شما برای بهبود به مواد مغذی کافی احتیاج دارد.
• از کشیدن سیگار خودداری کنید
  سیگار کشیدن، رسیدن مواد غذایی و اکسیژن به زخم شما را دشوار می کند. این امر باعث کاهش سرعت بهبود می شود. ترک سیگار می تواند دشوار باشد، اما پزشک می تواند در ایجاد برنامه ترک سیگار به شما کمک کند.
• به جلسات معاینه پیگیری بروید
  پزشک باید زخم شما را معاینه کند و اطمینان حاصل کند که زخم در حال بهبود است.