مردم از هزاران سال قبل از عسل برای ترمیم زخم استفاده کرده اند. با وجود پیشرفت های بسیار در فرایند های ترمیم زخم همچنان پانسمان های عسل گزینه های بسیار خوبی برای ترمیم زخم های مزمن و حاد هستند، عسل دارای خواص ضد باکتریایی و حفظ تعادل PH منحصر به فردی است که باعث افزایش خون رسانی به زخم و همچنین فعال شدن آنزیم ها و تمیز شدن زخم می شود.
آیا عسل برای بهبودی زخم موثر است؟
عسل یک کربوهیدرات است که نشان داده شده است دارای اجزای بیولوژیکی فعال است که می تواند به بهبود زخم کمک کند.
طبق مطالعه انجام شده عسل دارای فواید بسیار زیادی از جمله موارد زیر می باشد
- pH زخم را اسیدی می کند و این PH برای ترمیم زخم بسیار مناسب است. عسل دارای pH اسیدی بین 3.2 تا 4.5 است. هنگامی که روی زخم عسل استفاده می شود، اسیدی شدن زخم سبب افزایش خونرسانی و اکسیژن رسانی به خون می شود.
- PH اسیدی همچنین باعث کاهش موادی به نام پروتئاز می شود که روند بهبود زخم را مختل می کند.
- کربوهیدرات اثر اسمزی دارد قندی که به طور طبیعی در عسل وجود دارد ، باعث بیرون کشیدن آب از بافت های آسیب دیده می شود (معروف به اثر اسمزی) این کار ادم را کاهش می دهد و جریان لنفاوی را برای بهبود زخم افزایش می دهد.
- قند همچنین آب را از سلولهای باکتریایی خارج می کند که می تواند از تکثیر آنها جلوگیری کند.
- اثر ضد باکتری : ثابت شده است که عسل بر روی باکتریهایی که معمولاً در زخم ها وجود دارند مانند استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم به متی سیلین (MRSA) و انتروکوک های مقاوم به ونکومایسین (VRE) اثر ضد باکتری دارد. بخشی از این مقاومت ممکن است از طریق اثرات اسمزی آن باشد.
آیا میتوان از عسل خانگی برای درمان زخم استفاده کرد؟
متخصصان پزشکی از نوع خاصی از عسل روی زخم ها استفاده می کنند که عسل مانوکا نام دارد. این عسل از درختان مانوکا حاصل می شود. عسل مانوکا از آنجا که حاوی ترکیب متیل گلوکسال است دارای اثرات بی نظیری است. این ترکیب سیتوتوکسیک است (باکتری ها را از بین می برد) و یک مولکول کوچک است که ممکن است به راحتی به پوست و دیواره باکتری ها وارد شود.
عسل غنی از کربوهیدرات است که از شهد و ترشحات گل و گیاهان دیگر حاصل می شود. عسل از دوران باستان در طب عامیانه مورد استفاده قرار می گرفت و اخیراً توسط محققان پزشکی به دلیل اثرات فوق العاده آن در پانسمان زخم های حاد و مزمن مجدداً مورد استفاده قرار گرفته است.
از عسل برای درمان چه زخم هایی میتوان استفاده کرد؟
به طور سنتی ، از عسل برای درمان سوختگی ، زخم های دیابتی و زخم های عفونی و غیر قابل بهبود ، جوش ، سینوس پیلونیدال ، زخم های وریدی و شریانی پا استفاده می شود.
مطالعات اخیر اثر عسل را برای درمان زخم وریدی تأیید می کند. در بیمارانی که از زخم های بدخیم رنج می برند، بهبود نسبت به اندازه و تمیز بودن زخم پس از درمان با باندهای روکش عسل مشاهده شد. پانسمان عسل سرعت بهبود زخم های فشاری را افزایش می دهد.
عسل همچنین برای کاهش بوی بد ناشی از عفونت در زخم ها استفاده شده است که باعث راحتی بیمار نیز می شود و از به انزوا کشیده شدن بیمار جلوگیری میکند.
همچنین گزارش هایی مبنی بر استفاده از عسل مانوکا برای کاهش علائم بیماری های مزمن سطح چشم وجود دارد .عسل دست نخورده داخل کندو ( همراه با موم ) دارای خواص ضد التهابی ، ضد باکتریایی و آنتی اکسیدانی است، اثر آنتی باکتریال داشتن و خواص اسیدیته آن که به دلیل پراکسید هیدروژن است و اثرات اسمزی ، محتوای تغذیه ای و آنتی اکسیدانی ، تحریک ایمنی و ترکیبات ناشناخته است.
انواع مختلفی از عسل در ترمیم زخم وجود دارند مانند:
- گلام
- مدی هانی
- توالانگ
- مانوکا
مشخص شده است که دارای خواص مشابه هستند. برخی از انواع عسل های دارای گواهینامه پزشکی به عنوان محصولات پزشکی برای مراقبت حرفه ای از زخم در اروپا و استرالیا مجوز دارند. Medihoney دارای خواص ضد باکتریایی قابل توجهی می باشد ، که توسط بسیاری از مطالعات آزمایشگاهی تایید شده است. Medihoney توسط اشعه گاما کاملا استریل می شود.
از آنجا که هاگ کلستریدیوم بوتولینوم در محیط طبیعی (خاک ، هوا ، گرد و غبار و در محصولات کشاورزی) وجود دارد ، غیرفعال سازی هاگ ها ضروری است. اگر یک زخم عمیق در محیط بی هوازی توسط باکتری ها آلوده شود ، احتمال تکثیر اسپورها و تولید سم بوتولینوم وجود دارد. سم بوتولینوم می تواند اثرات سیستمیکی مانند فلج و آریتمی قلبی داشته باشد.
عسل را برای از بین بردن اسپور گرم می کنندکه این امر در دمای 120 درجه سانتیگراد به مدت 10 دقیقه انجام می شود. با این حال ، می تواند برخی از خواص مفید عسل را تغییر دهد. گلوکز اکسیداز برابر حرارت مقاومت ندارد. بنابراین ، اشعه گاما برای از بین بردن اسپورهایی که گاهاً در عسل دیده می شود انتخاب می شود چون هیچ تأثیر سویی بر خواص مفید عسل ندارد.
پانسمان های عسل به عنوان یک عامل اصلی ضد عفونی کننده در نظر گرفته نمی شود زیرا تمام معیارهای آنتی سپتیک زخم را ایجاد نمی کند.
چهار مورد از فاکتور های مهم در ترمیم زخم
- اثر سریع بر روی انواع مختلف باکتری ها و قارچ های مختلف ؛
- تسریع روند فیزیولوژیکی ترمیم زخم (دبریدمان و دانه بندی) ؛
- بدون عوارض جانبی یا سیستمیک (آلرژی یا سمیت).
- اثربخشی هزینه.
به جز مورد اول عسل می تواند تمام شرایط دیگر را بوجود آورد. یافته های خوبی از مقالات منتشر شده وجود دارد که استفاده بالینی معمول از عسل را توصیه می کند. هنگامی که برخی از محصولات مدرن در برخی مناطق به سختی یافت می,شوند، عسل قدیمی ترین ماده ترمیم کننده زخم است که برای انسان شناخته شده است.
مطالعات آزمایشگاهی شواهد بیشتری را در مورد استفاده از آن در پانسمان زخم به دلیل فعالیتهای زیستی ارائه می دهد.
عسل لکوسیت ها را برای ترشح سیتوکین ها تحریک می کند که همان چیزی است که روند ترمیم بافت را آغاز می کند. همچنین باعث تحریک پاسخ ایمنی به عفونت می شود. تحریک جنبه های دیگر سیستم ایمنی بدن توسط عسل نیز مشهود است (تکثیر لنفوسیت های B- و T- و عملکرد فاگوسیت ها). عسل تولید آنتی بادی را تحریک می کند. که گفته نی شود خوا۱ آنتی باکتریایی عسل نیز به همین دلیل می باشد .
فعالیت ضد باکتریایی عسل در طیف گسترده ای است که بسیاری از مطالعات نشان می دهد.
متخصصین ترمیم زخم از عسل برای درمان انواع زخم استفاده کرده اند
- زخم های عفونی
- سوختگی ها
- زخم های مزمن
- سینوس پیلونیدال
- زخم های وریدی و دیابتی پا
چگونه از عسل روی زخم استفاده کنیم؟
اگر زخم یا سوختگی دارید که بهبود نمی یابد ، مهم است که قبل از استفاده از عسل روی زخم ، با پزشک مشورت کنید. از پزشک بپرسید آیا عسل میتواند زخم را ترمیم کند یا خیر؛ برای زخم های حاد ، بهتر است پزشک یا پرستار مراقبت از زخم به شما نشان دهند که چگونه اولین بار عسل را استفاده کنید. دلیل این امر آن است که میزان عسل و نحوه استفاده از پانسمان می تواند بر میزان ترمیم زخم موثر باشد.