آزمایش هموگلوبین ای وان سی (HBA1C) چیست؟
افراد دیابتی برای اندازه گیری قند خون خود قبلا به آزمایش ادرار یا قند خون روزانه وابستگی داشتند؛ این تست ها دقیق هستند اما فقط در لحظه انجامشان، در واقع به عنوان یک اندازه گیری کلی برای کنترل قند خون بسیار محدود هستند این به این دلیل است که قند خون بسته به زمان روز، میزان فعالیت و حتی تغییرات هورمونی می تواند بسیار متفاوت باشد، “برخی از افراد ممکن است در ساعت 3 صبح قند خون بالا داشته باشند و کاملاً از آن بی اطلاع باشند”.
آزمایشات HbA1c در دهه 1980 در دسترس قرار گرفت و به سرعت به ابزاری مهم برای کنترل کنترل دیابت تبدیل شد، آزمایش های HbA1c به طور متوسط گلوکز خون را طی دو سه ماه گذشته اندازه گیری می کنند، بنابراین حتی اگر قند خون ناشتای شما بالا باشد، ممکن است قند خون شما در حد طبیعی باشد یا برعکس قند خون ناشتا طبیعی ممکن است احتمال دیابت نوع 2 را از بین نبرد. به همین دلیل است که اکنون از آزمایشات HbA1c برای تشخیص و غربالگری دیابت استفاده می شود.
از آنجا که نیازی به ناشتا بودن نیست، آزمایش می تواند در هر زمان به عنوان بخشی از غربالگری خون انجام شود، آزمایش AbA1C به آزمایش هموگلوبین A1c یا آزمایش HbA1c نیز معروف است. نام های دیگر این آزمایش شامل آزمایش هموگلوبین گلیکوزیله، آزمایش گلیکوهموگلوبین، آزمایش هموگلوبین گلیسیته یا A1C
A1C دقیقاً چه چیزی را اندازه گیری می کند؟
A1C میزان هموگلوبین موجود در خون را که گلوکز به آن متصل است را اندازه گیری می کند، هموگلوبین پروتئینی است که در داخل گلبول های قرمز وجود دارد و اکسیژن را به بدن می رساند؛ سلول های هموگلوبین به طور مداوم در حال مرگ و بازسازی هستند، و طول عمر آنها تقریباً سه ماه است، گلوکز به هموگلوبین متصل می شود (گلیکات ها) بنابراین مدت زمان اتصال گلوکز به هموگلوبین شما نیز حدود سه ماه ادامه دارد، اگر مقدار زیادی گلوکز به سلولهای هموگلوبین متصل باشد، A1C بالایی خواهید داشت اگر مقدار گلوکز طبیعی باشد، A1C شما نیز طبیعی است.
آزمایش هموگلوبین ای وان سی چگونه عمل می کند؟
این آزمایش به دلیل طول عمر سلول های هموگلوبین موثر است، بگذارید بگوییم قند خون شما هفته گذشته یا ماه گذشته بالا بود، اما اکنون طبیعی است. هموگلوبین شما میزانی از قند خون بالا در هفته های گذشته را به شکل A1C در خون حمل می کند. گلوکزی که در طی سه ماه گذشته به هموگلوبین متصل شده بود، با توجه به اینکه سلولها تقریباً سه ماه زنده می مانند، همچنان توسط آزمایش ثبت می شود.
آزمایش A1C به طور متوسط میزان قند خون شما در سه ماه گذشته را نشان می دهد این برای هر روز دقیق نیست اما به دکتر شما ایده خوبی می دهد که کنترل قند خون شما در طول زمان موثر بوده است.
این اعداد به چه معنا هستند؟
در فردی که دیابت نداشته باشد، تقریباً 5 درصد از هموگلوبین وی گلیکولیزه شده خواهد بود. طبق گفته انستیتوی ملی دیابت و بیماری های گوارشی و کلیوی سطح طبیعی A1c پنج درصد یا کمتر است. سطح 5.7 تا 6.4 درصد نشان دهنده پیش دیابت است سطح HA1c مبتلایان به دیابت 6.5 درصد یا بالاتر است.
انجمن دیابت آمریکا آماری را ارائه می دهد که نشان می دهد چگونه سطح A1C با سطح گلوکز ارتباط دارد. برای نظارت بر کنترل کلی گلوکز افراد دیابتی باید حداقل دو بار در سال آزمایش A1C انجام دهند. اگر مبتلا به دیابت نوع 1 هستید، اگر درمان شما تنظیم شده است، اگر شما و پزشک اهداف خاصی از قند خون را تعیین کرده اید یا باردار هستید ، باید اندازه گیری های مکررتر (به عنوان مثال هر 3 ماه) انجام شود.
چه عواملی می تواند بر نتایج آزمایش هموگلوبین ای وان سی تأثیر بگذارد؟
هر کسی که به مدت طولانی دیابت داشته باشد، می داند که آزمایشات A1C اخیر وی قابل اعتماد نبوده است؛ در گذشته انواع مختلفی از آزمایشات A1C بسته به آزمایشگاهی که آنها را تجزیه و تحلیل می کرد، نتایج متفاوتی می دادند. با این حال، برنامه ملی استاندارد سازی گلیکوهموگلوبین به بهبود دقت این آزمایشات کمک کرده است.
تولید کنندگان آزمایشات A1C اکنون باید ثابت کنند که آزمایشات آنها با آزمایشات مورد استفاده در یک مطالعه مهم دیابت سازگار است. کیت های تست خانگی دقیق هم اکنون برای خرید در دسترس هستند، هرچند که دقت در آزمایش A1C یا حتی آزمایش قند خون نسبتاً نسبی است؛ نتیجه آزمایش A1C می تواند تا نیم درصد بیشتر یا کمتر از درصد واقعی باشد، این بدان معناست که اگر A1C شما ۶ درصد باشد، ممکن است محدوده ای از 5.5 تا 6.5 را نشان دهد.
برخی از افراد ممکن است آزمایش گلوکز خون داشته باشند که نشان دهنده دیابت باشد اما A1C آنها طبیعی است یا برعکس؛ قبل از تأیید تشخیص دیابت پزشک باید آزمایش غیرطبیعی را در روز دیگری تکرار کند. این در صورت وجود علائم واضح دیابت (افزایش تشنگی، ادرار و کاهش وزن) و قند تصادفی بالای 200 ضروری نیست. برخی از افراد در صورت نارسایی کلیه ، بیماری کبدی ، کم خونی شدید ممکن است نتایج کاذب دریافت کنند.
قومیت نیز می تواند در آزمون تأثیر بگذارد. افراد از نژاد آفریقایی، مدیترانه ای یا آسیای جنوب شرقی ممکن است نوع هموگلوبین کمتری داشته باشند که می تواند در برخی آزمایشات A1C تداخل ایجاد کند. اگر عمر سلول های قرمز کاهش یابد، A1C نیز می تواند تحت تأثیر قرار گیرد.
اگر شماره A1C زیاد باشد چه باید کرد؟
سطح بالای A1C نشانگر دیابت کنترل نشده است که خطر ابتلا به موارد زیر را افزایش میدهد
- بیماری کلیوی
- آسیب عصبی
- ترمیم و زخم کندتر و عفونت
- آسیب چشم که ممکن است منجر به کوری شود
- بیماری های قلبی عروقی مانند سکته مغزی و حمله قلبی
- بی حسی، سوزن سوزن شدن و کمبود احساس در پا به دلیل آسیب عصبی
اگر در مراحل اولیه ابتلا به دیابت نوع 2 هستید، تغییرات اندک در سبک زندگی می تواند تفاوت زیادی ایجاد کند و حتی دیابت را بهبود بخشد. پایین اوردن چند کیلوگرم وزن یا شروع یک برنامه ورزشی می تواند کمک کننده باشد، دیابت نوع 1 به محض تشخیص به انسولین نیاز دارد. برای کسانی که مدت طولانی مبتلا به دیابت بوده اند، ممکن است نتایج بالاتر A1C نشانه این باشد که شما باید دارو را شروع کنید یا آنچه را که قبلاً استفاده می کنید تغییر دهید. پیش دیابت می تواند به میزان 5-10 درصد در سال به دیابت تبدیل شود همچنین ممکن است لازم باشد تغییرات دیگری در سبک زندگی ایجاد کنید و قند خون روزانه خود را با دقت بیشتری کنترل کنید با پزشک خود در مورد بهترین برنامه درمانی برای خود صحبت کنید.
WebMD Medical Reference
Reviewed by Michael Dansinger, MD on November 06, 2020