تغییر رنگ پوست به صورت لکه‌های تیره، که با اصطلاح علمی هایپرپیگمنتیشن شناخته می‌شود، مشکلی رایج است که ناشی از تولید بیش از حد ملانین در پوست است. از ذلایل ایجاد هایپرپیگمنتیشن می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله جای جوش، آسیب ناشی از نور خورشید و تغییرات هورمونی ایجاد شود. درمان به موقع و اصولی این لکه‌ها، علاوه بر بهبود ظاهر پوست، از بروز مشکلات جدی‌تر مانند تیرگی دائمی و عدم یکنواختی رنگ پوست پیشگیری می‌کند. در این مقاله، به بررسی ۸ روش درمان مؤثر برای رفع هایپرپیگمنتیشن و بازگرداندن شفافیت و یکدستی به پوست می‌پردازیم.
8 روش درمان هایپرپیگمنتیشن
اگر با لکه‌های تیره پوست دست و پنجه نرم می‌کنید، بدانید که تنها نیستید. این مشکل پوستی رایج است و روش‌های درمانی مختلفی برای آن وجود دارد. در ادامه، با گزینه‌های درمانی مختلف، از جمله آنچه که باید از روش‌هایی مانند میکرودرم ابریژن انتظار داشته باشید، بیشتر آشنا می‌شوید.
1. اسیدهای صورت
اسیدهای صورت، یا همان اسیدهای پوستی، با لایه‌برداری یا همان جدا کردن لایه بالایی پوست کار می‌کنند. هر بار که پوستتان را لایه‌برداری می‌کنید، سلول‌های پوستی جدید جایگزین سلول‌های قدیمی می‌شوند. این فرایند به یکدست شدن رنگ پوست و صاف‌تر شدن کلی آن کمک می‌کند. بسیاری از اسیدهای صورت بدون نسخه در فروشگاه‌های لوازم آرایشی و داروخانه‌ها موجود هستند. گزینه‌های محبوب عبارتند از:
- آلفا هیدروکسی اسیدها، مانند گلیکولیک، لاکتیک، سیتریک، مالیک یا تارتاریک اسید
- آزلائیک اسید
- کوجیک اسید
- سالیسیلیک اسید
- ویتامین C (به شکل ال-آسکوربیک اسید)
چه کسانی باید این روش را امتحان کنند؟
اسیدهای صورت برای هایپرپیگمانتاسیون خفیف روی پوست‌های روشن‌تر به خوبی عمل می‌کنند. و باید به دنبال محصولاتی با محتوای اسیدی 10 درصد یا کمتر باشید. غلظت‌های بالاتر می‌توانند خطر عوارض جانبی را افزایش دهند و بهتر است برای لایه‌برداری‌های حرفه‌ای که در مطب انجام می‌شوند، باقی بمانند.
2. رتینوئیدها
این مواد که از ویتامین آ گرفته می‌شوند، جزو قدیمی‌ترین ترکیبات مراقبت پوست هستند که بدون نسخه هم پیدا می‌شوند. مولکول‌های ریزشان کمک می‌کند به عمق پوست نفوذ کنند و لایه‌های زیرین پوست، یعنی همان جایی که مشکل اصلی ریشه دارد، را درمان کنند. رتینوئیدها هم به صورت نسخه‌ای و هم بدون نسخه در دسترس هستند، اما خب، انواع بدون نسخه معمولاً ضعیف‌ترند. اگر بعد از چند ماه استفاده، تغییری حس نکردید، بد نیست با یک متخصص پوست درباره رتینوئید قوی‌تر، یعنی ترتینوئین (Retin-A) که با نسخه پزشک تهیه می‌شود، مشورت کنید.
چه کسانی باید امتحان کنند؟
رتینوئیدهای بدون نسخه برای اغلب رنگ‌های پوست بی‌خطرند، اما اگر پوست تیره‌تری دارید و می‌خواهید مدت طولانی از این محصولات استفاده کنید، بهتر است با متخصص پوستتان چک کنید.
3. لایه‌برداری شیمیایی
لایه‌برداری شیمیایی از اسیدهای قوی‌تر برای درمان موضعی پوست استفاده می‌کند. این روش با برداشتن لایه بالایی پوست (اپیدرم)، لک‌ها را کم‌رنگ می‌کند. انواع قوی‌تر آن حتی به لایه میانی پوست (درم) هم نفوذ می‌کنند و نتایج چشمگیرتری به دست می‌دهند، اگرچه لایه‌بردارهای شیمیایی بدون نسخه هم در دسترس هستند، اما شاید بهتر باشد برای لایه‌برداری حرفه‌ای به مطب متخصص پوست بروید. لایه‌بردارهای حرفه‌ای قوی‌تر هستند و سریع‌تر نتیجه می‌دهند. البته به خاطر قدرتشان، لایه‌بردارهای حرفه‌ای احتمال بروز عوارض جانبی را هم بیشتر می‌کنند. بهتر است درباره خطرات احتمالی با متخصص پوستتان صحبت کنید. خطرات احتمالی لایه‌بردارهای شیمیایی چه خانگی و چه حرفه‌ای شامل موارد زیر است:
- قرمزی
- تحریک پوست
- تاول
- عفونت
- جای زخم
- حساسیت
اگر زیاد در معرض آفتاب هستید، شاید لایه‌برداری شیمیایی بهترین انتخاب برای شما نباشد. لایه‌برداری پوست را نسبت به نور خورشید حساس‌تر می‌کند.
چه کسانی باید امتحان کنند؟
لایه‌برداری شیمیایی برای موارد زیر مناسب است:
- لکه‌های پیری
- آسیب‌های ناشی از آفتاب
- ملاسما (لک بارداری)
- پوست ناهموار
4. لایه‌برداری لیزری
درمان لایه‌برداری لیزری یا بازسازی پوست با استفاده از پرتوهای نور هدفمند، لکه‌های تیره پوست را کاهش می‌دهد. دو نوع لیزر وجود دارد.
- لیزرهای فرسایشی: قوی‌ترین نوع هستند و شامل برداشتن لایه‌های پوست می‌شوند. اما ممکن است عوارض جانبی بیشتری ایجاد کنند. هر دو نوع، عناصری را در پوست تخریب می‌کنند تا اطمینان حاصل شود که سلول‌های پوستی جدید، سفت‌تر و یکدست‌تر رشد می‌کنند.
- لیزرهای غیر فرسایشی: در مقابل، لایه درم را هدف قرار می‌دهند تا رشد کلاژن و اثرات سفت‌کنندگی را تحریک کنند.
چه کسانی باید این روش را امتحان کنند؟
هیچ رویکرد یکسانی برای بازسازی پوست وجود ندارد. لیزرهای فرسایشی ممکن است برای افراد با پوست روشن بهتر عمل کنند. در برخی افراد، نسخه‌های غیر فرسایشی ممکن است به جای روشن شدن، باعث تیره‌تر شدن پوست شوند.
5. درمان نور پالسی شدید (IPL)
درمان IPL نوعی درمان لیزری غیر فرسایشی (فرکشنال) است. این درمان که به عنوان فوتوفیشال نیز شناخته می‌شود، رشد کلاژن را در لایه درم تحریک می‌کند. معمولاً به چندین جلسه نیاز دارد. IPL برای مشکلات کلی رنگدانه استفاده می‌شود، اما لکه‌های صاف به ویژه به این درمان پاسخ می‌دهند. همچنین ممکن است به کاهش ظاهر چین و چروک، رگ‌های عنکبوتی و منافذ باز کمک کند.
چه کسانی باید این روش را امتحان کنند؟
به گفته انجمن جراحی پوست آمریکا، IPL برای افراد با پوست روشن بهترین عملکرد را دارد.
6. میکرودرم ابریژن
میکرودرم ابریژن یک روش درمانی است که در مطب پزشک انجام می‌شود و برای درمان لکه‌های پوستی سطحی که فقط لایه بیرونی پوست (اپیدرم) را درگیر می‌کنند، کاربرد دارد. در این روش، متخصص پوست از یک دستگاه دستی شبیه مته با برس سیمی یا سر ساینده دیگر استفاده می‌کند. این دستگاه با حرکات سریع و ملایم روی پوست کشیده می‌شود تا لایه بیرونی پوست را بردارد. ممکن است برای رسیدن به نتیجه مطلوب، به چند جلسه درمانی نیاز داشته باشید.
چه کسانی می‌توانند این روش را امتحان کنند؟
میکرودرم ابریژن برای رفع جای زخم‌های سطحی بهترین کارایی را دارد. متخصص پوست می‌تواند به شما کمک کند تا تشخیص دهید این روش درمانی برای شما مناسب است یا خیر. همچنین برای افرادی که پوست روشن‌تری دارند، گزینه مناسبی است.
7. درم ابریژن
درم ابریژن نیز شامل برداشتن لایه بیرونی پوست (اپیدرم) می‌شود، اما اثرات آن تا بخشی از لایه میانی پوست (درم) نیز ادامه پیدا می‌کند. اگرچه گاهی از درم ابریژن برای صاف کردن چین و چروک‌ها استفاده می‌شود، اما این روش بیشتر برای رفع مشکلات بافت پوست به کار می‌رود. این مشکلات عبارتند از:
- جای جوش
- لکه‌های پیری
- جای آبله مرغان
- جای زخم ناشی از آسیب
- آسیب‌های ناشی از آفتاب
چه کسانی می‌توانند این روش را امتحان کنند؟
این روش برای پوست‌های روشن‌تر بهترین کارایی را دارد. با این حال، احتمال ایجاد لکه‌های جدید در نتیجه این روش برای همه انواع پوست وجود دارد. این لکه‌های جدید ممکن است بعد از حدود هشت هفته روشن شوند.
8. کرم‌های روشن‌کننده
کرم‌های روشن‌کننده، درمان‌هایی هستند که بدون نسخه در دسترس بوده و با استفاده از مواد خاص، به کاهش رنگدانه‌ها کمک می‌کنند. بسیاری از این کرم‌ها در نسخه‌های قوی‌تر و تجویزی هم موجودند. معمولاً یک یا دو بار در روز استفاده می‌شوند تا به مرور زمان پوست را روشن کنند. درمان‌های موضعی روشن‌کننده، به شکل ژل هم در بازار پیدا می‌شوند.
چه کسانی باید این روش را امتحان کنند؟
کرم‌ها یا ژل‌های روشن‌کننده برای لکه‌های صاف مانند ملاسما یا لکه‌های پیری بهترین عملکرد را دارند. برای لکه‌های تغییر رنگ یافته در اکثر انواع پوست موثر هستند.
نتیجه گیری
هایپرپیگمنتیشن، یا همان تیرگی‌های ناخواسته پوست، مشکلی شایع است که می‌تواند سایه‌ای از ناخوشایندی بر چهره و اعتماد به نفس افراد بیفکند. اما جای نگرانی نیست! با بهره‌گیری از روش‌های درمان هایپرپیگمنتیشن متنوع و مراقبت‌های هوشمندانه، می‌توان این عارضه را به طور چشمگیری کاهش داد و پوستی شفاف و یکدست را به ارمغان آورد.