ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) یکی از شایع ترین ویروس انسانی است که باعث تبخال دهانی، تبخال تناسلی و عفونت در سایر نواحی بدن میشود. این ویروس از خانوادهی هرپس ویریده بوده و به دو نوع HSV-1 و HSV-2 تقسیم میشود تاولهای پر از مایع روی پوست شما علائم شایع هستند، اما بسیاری از افراد هیچ علامتی ندارند. یک آزمایش خون ساده میتواند به شما بگوید که آیا HSV در بدن شما وجود دارد یا خیر. داروهای ضد ویروسی میتوانند برای درمان شیوعهای منفرد یا کمک به مدیریت طولانیمدت HSV استفاده شوند.
ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) چیست؟
ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) می تواند بسیاری از قسمت های مختلف بدن شما را آلوده کند، که شایع ترین آنها ناحیه دهان (هرپس دهانی) و اندام تناسلی (هرپس تناسلی) است. HSV باعث ایجاد تاول های پر از مایع می شود که باز شده و در هر جایی که عفونت وجود دارد، پوسته پوسته می شوند. این به عنوان یک شیوع هرپس شناخته می شود. اما این نیز ممکن است بدون هیچ علامتی باشد و متوجه نشوید که آلوده شده اید. HSV بسیار مسری است. از طریق تماس پوست با پوست از فردی به فرد دیگر منتقل می شود. عفونت هرپس سیمپلکس زمانی رخ می دهد که ویروس از طریق پوست و غشاهای مخاطی وارد بدن شما شود. ویروس از سلول های شما برای ایجاد نسخه های خود یعنی تکثیر استفاده می کند.
انواع ویروس هرپس سیمپلکس
- نوع 1 (HSV-1): عمدتاً از طریق تماس دهانی منتقل میشود و باعث عفونت در دهان یا اطراف آن (تبخال دهانی یا تبخال) میشود. همچنین میتواند باعث تبخال تناسلی شود. اکثر بزرگسالان به HSV-1 آلوده هستند.
- نوع 2 (HSV-2): از طریق تماس جنسی منتقل میشود و باعث تبخال تناسلی میشود.
علائم شایع ویروس هرپس سیمپلکس
اکثر افراد مبتلا به تبخال هیچ علامتی ندارند یا فقط علائم خفیفی دارند. بسیاری از افراد از ابتلا به این عفونت آگاه نیستند و میتوانند بدون اطلاع ویروس را به دیگران منتقل کنند.
- تب و خستگی
- بدن درد
- تاولهای کوچک و دردناک (این تاولها معمولاً در نواحی دهان، لبها یا ناحیه تناسلی ظاهر میشوند)
- خارش یا سوزش
- گلودرد (تبخال دهانی)
- سردرد
- تورم غدد لنفاوی (به خصوص در نواحی گردن یا کشاله ران)
علائم HSV به تفکیک نوع
علائم HSV-1:
- زخم باز یا تاول در ناحیه صورت، دهان یا لب
- درد موقع جویدن غذا، بلع یا صحبت کردن
- تورم غدد لنفاوی
- سر درد
- از دست دادن اشتها
- احساس خستگی
علائم HSV-2:
- تاول و زخم داخل یا خارج ناحیه تناسلی که ممکن است بزرگ باشد یا کوچک و اغلب بصورت خوشه ای هستند
- احساس خارش یا سوزش (ناحیه تناسلی یا اطراف مقعد)
- درد مقعد یا ناحیه تناسلی
- درد هنگام ادرار
- ترشحات غیر طبیعی از ناحیه تناسلی
عوارض احتمالی
- عفونت HSV-2 خطر ابتلا به عفونت HIV را تقریباً سه برابر افزایش میدهد. علاوه بر این، افرادی که همزمان به HIV و HSV-2 مبتلا هستند، بیشتر احتمال دارد که HIV را به دیگران منتقل کنند. عفونت HSV-2 یکی از شایعترین عفونتها در افراد مبتلا به HIV است.
- در افراد دارای نقص ایمنی، از جمله افراد مبتلا به عفونت پیشرفته HIV، هرپس میتواند علائم شدیدتر و عودهای مکررتر داشته باشد. عوارض نادر HSV-2 شامل مننژوانسفالیت (عفونت مغز) و عفونت منتشر است. به ندرت، عفونت HSV-1 میتواند منجر به عوارض شدیدتر مانند انسفالیت (عفونت مغز) یا کراتیت (عفونت چشم) شود.
روشهای انتقال HSV
ویروس HSV از طریق تماس مستقیم با پوست یا مایعات بدن فرد مبتلا منتقل میشود. روشهای اصلی انتقال عبارتند از:
- تماس پوستی با زخمهای آلوده
- استفاده مشترک از وسایلی مانند حوله یا ریشتراش
- رابطه جنسی محافظتنشده
- تماس نزدیک با افراد دارای علائم فعال
ویروس HSV چه قسمت هایی از بدن را تحت تاثیر قرار می دهد؟
ویروس هرپس سیمپلکس می تواند باعث عفونت در موارد زیر شود:
- دهان و صورت: عفونت هرپس دهانی باعث ایجاد تبخال در لب ها و اطراف دهان می شود. برخی افراد هنگام اولین عفونت، دچار هرپس ژنژیواستوماتیت (زخم داخل دهان و سایر علائم) می شوند. به ندرت، زخم ها در داخل یا داخل بینی (هرپس بینی) ایجاد می شوند.
- اندام تناسلی: عفونت هرپس تناسلی باعث ایجاد زخم در ناحیه تناسلی شما می شود، از جمله قسمت هایی که می توانید ببینید (مانند فرج یا آلت تناسلی) و قسمت هایی که نمی توانید ببینید (مانند دهانه رحم).
- پوست سایر نواحی بدن: HSV می تواند انگشتان شما (هرپس ویتلو) یا پوست هر نقطه از بدن شما (هرپس گلادیاتوروم) را آلوده کند. اگزما هرپتیکوم، یک عفونت گسترده پوستی، عارضه ای از عفونت HSV است که افراد مبتلا به درماتیت آتوپیک را تحت تاثیر قرار می دهد.
- چشم: HSV می تواند باعث عفونت جدی چشم به نام کراتیت هرپسی (نوعی هرپس چشمی) شود.
- مغز و نخاع: HSV می تواند مغز شما (آنسفالیت هرپس سیمپلکس) یا لایه های محافظ اطراف مغز و نخاع شما (مننژیت هرپس) را آلوده کند. اگر HSV هم مغز شما و هم لایه های محافظ آن را آلوده کند، ممکن است به بیماری تهدید کننده زندگی به نام مننگوانسفالیت هرپس مبتلا شوید.
- سایر اندام ها: HSV می تواند یک یا چند اندام در قفسه سینه و شکم شما را تحت تاثیر قرار دهد، از جمله مری (اُسفاژیت هرپس)، ریه ها (پنومونی HSV) و کبد (هپاتیت HSV).
چگونه از ابتلا به HSV پیشگیری کنیم؟
- افرادی که علائم هرپس دهانی دارند باید از تماس دهانی با دیگران (از جمله رابطه جنسی دهانی) و به اشتراک گذاشتن اشیایی که با بزاق تماس داشتهاند خودداری کنند.
- افرادی که علائم هرپس تناسلی دارند باید در هنگام تجربه علائم از فعالیت جنسی خودداری کنند. هر دو HSV-1 و HSV-2 در هنگام وجود زخمها مسریتر هستند اما میتوانند زمانی که هیچ علامتی احساس یا دیده نمیشود نیز منتقل شوند.
- برای افراد فعال جنسی، استفاده مداوم و صحیح از کاندوم بهترین راه برای پیشگیری از هرپس تناسلی و سایر بیماریهای مقاربتی است. کاندومها خطر را کاهش میدهند؛ با این حال، عفونت HSV میتواند از طریق تماس با نواحی تناسلی یا مقعدی که توسط کاندوم پوشیده نشده است نیز رخ دهد. ختنه پزشکی مردان میتواند محافظت جزئی مادامالعمر در برابر عفونت HSV-2 و همچنین در برابر HIV و ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) را فراهم کند.
- به افرادی که علائمی دارند که نشاندهنده هرپس تناسلی است باید آزمایش HIV پیشنهاد شود.
- زنان باردار مبتلا به علائم هرپس تناسلی باید به پزشک خود اطلاع دهند. پیشگیری از ابتلا به عفونت HSV-2 به ویژه برای زنان در اواخر بارداری که خطر هرپس نوزادان در آن بیشتر است، بسیار مهم است.
- تقویت سیستم ایمنی با مصرف رژیم غذایی سالم و ورزش منظم.
- فوم ضدعفونیکننده آقایان کاسپیا کیتوک و فوم ناحیه خارجی بانوان کاسپیا کیتوک، با فرمولاسیونی تخصصی، محیطی بهداشتی برای پوست و مخاط ایجاد میکنند که از رشد و تکثیر ویروس هرپس سیمپلکس و ایجاد تبخال تناسلی جلوگیری میکند. این محصولات با خاصیت آنتیباکتریال و ضدالتهابی، به کاهش التهاب، خارش و تحریک ناشی از تبخال کمک کرده و روند بهبودی را تسریع میکنند. همچنین، استفاده آسان و سازگاری با پوست، آنها را به گزینهای ایدهآل برای بهداشت روزانه و پیشگیری از عفونتهای ثانویه تبدیل کرده است.
آیا HSV درمان دارد؟
در حال حاضر، هیچ درمان قطعی برای ویروس هرپس سیمپلکس وجود ندارد. اما، داروهای ضدویروسی میتوانند به کاهش شدت و مدت علائم کمک کنند.
درمان تبخال تناسلی و ویروس هرپس سیمپلکس
با وجود اینکه درمان قطعی برای از بین بردن ویروس هرپس سیمپلکس وجود ندارد، روشهای مختلفی برای کنترل علائم و کاهش دفعات شیوع ارائه شده است:
1. درمانهای دارویی
داروهای ضدویروسی مانند آسیکلوویر (Acyclovir)، والاسیکلوویر (Valacyclovir) و فامسیکلوویر (Famciclovir) میتوانند زمان شیوع را کوتاه کرده و شدت علائم را کاهش دهند.
2. درمانهای طبیعی و مکملها
- استفاده از روغنهای گیاهی مانند روغن درخت چای
- مکملهای ویتامین C و زینک برای تقویت سیستم ایمنی
3. پانسمان و ژل های درمانی
پانسمانهای تخصصی برای کاهش تحریک زخمها و سرعت بخشیدن به بهبود پوست. ژل کیتوهیل کیتوتک با فرمولاسیونی پیشرفته و حاوی مواد ترمیمکننده و ضدعفونیکننده، یک گزینه مؤثر برای بهبود زخمهای ناشی از تبخال است. این ژل با ایجاد یک لایه محافظ روی پوست، به کاهش التهاب و تسکین درد کمک کرده و از عفونتهای ثانویه جلوگیری میکند.
دوره کمون هرپس سیمپلکس
دوره کمون عفونتهای هرپس سیمپلکس از یک تا 26 روز متغیر است اما معمولاً شش تا هشت روز است. این مدت زمانی است که طول میکشد تا پس از اولین عفونت با HSV علائم در شما ظاهر شود. برخی از افراد آلوده میشوند اما بلافاصله علائمی در آنها ایجاد نمیشود. در عوض، ممکن است علائم تا ماهها یا حتی سالها ظاهر نشوند تا زمانی که ویروس دوباره فعال شود.
چه چیزی ویروس هرپس سیمپلکس را تحریک میکند؟
عواملی که ممکن است باعث بروز هرپس دهانی یا تناسلی شوند عبارتند از:
- تب
- استرس
- سیستم ایمنی سرکوب شده (به دلیل داروها یا یک بیماری زمینه ای)
- تغییرات هورمونی (به عنوان مثال، در طول قاعدگی)
عوامل احتمالی خاص برای هرپس دهانی عبارتند از:
- قرار گرفتن در معرض آفتاب
- عفونت دستگاه تنفسی فوقانی
- ضربه به ناحیه دهان شما
- همچنین ممکن است بدون هیچ عامل واضحی، شیوع بیماری رخ دهد.
مراحل عفونت هرپس سیمپلکس چیست؟
یک عفونت HSV دارای سه مرحله است:
- عفونت اولیه
- نهفتگی
- فعال سازی مجدد
عفونت اولیه ویروس HSV
عفونت اولیه تبخال تناسلی چیزی است که پس از ورود HSV به بدن شما اتفاق میافتد. ویروس به سلولهای عصبی مجاور سفر میکند، جایی که شروع به تکثیر میکند. هنگامی که HSV وارد دهان شما میشود، معمولاً اعصاب تری ژمینال شما را آلوده میکند. هنگامی که وارد ناحیه تناسلی شما میشود، معمولاً شبکه عصبی ساکرال (شبکهای از اعصاب در لگن شما) را آلوده میکند. سپس HSV از طریق اعصاب شما به پوست یا مخاط مجاور منتقل میشود. در این مرحله، سیستم ایمنی شما متوجه میشود که یک مهاجم وجود دارد و شروع به ارسال سلولهای ایمنی میکند. این منجر به التهاب و تشکیل تاولهایی روی پوست شما میشود. همچنین ممکن است متوجه تورم غدد لنفاوی در آن ناحیه شوید به عنوان مثال، زیر فک یا در امتداد کشاله ران.
برای برخی از افراد، عفونت اولیه هیچ علامتی ایجاد نمیکند و آنها از آلوده شدن به HSV آگاه نیستند.
نهفتگی ویروس HSV
در عرض چند هفته، سیستم ایمنی شما عفونت اولیه را پاک میکند، اما HSV در سلولهای عصبی که ابتدا آلوده کرده است باقی میماند. متخصصان مراقبتهای بهداشتی این را نهفتگی مینامند. این بدان معناست که ویروس در سلولهای عصبی شما وجود دارد اما عمدتاً غیرفعال است، ممکن است این را به عنوان “خوابیدن” ویروس توصیف کنید.
در طول نهفتگی، بیشتر سلولهای آلوده در خواب هستند، اما تعداد کمی از آنها در هر زمان بیدار هستند. معمولاً این باعث شیوع بیماری نمیشود. گاهی اوقات، سلولهای آلوده “بیدار” میشوند و تحریک کافی ایجاد میکنند تا سیستم ایمنی شما متوجه شود. این فعالسازی مجدد HSV است.
فعالسازی مجدد ویروس HSV
فعالسازی مجدد زمانی است که سلولهای آلوده بیدار میشوند و پاسخ ایمنی را تحریک میکنند. در این مرحله چندین احتمال وجود دارد:
- حبس در بافت عصبی: فعالیت HSV مختصر است اما در سلولهای عصبی شما شروع و پایان مییابد. سیستم ایمنی شما ویروس را قبل از اینکه بتواند به پوست یا مخاط شما منتقل شود، مهار میکند. این اتفاق اغلب در افراد مبتلا به HSV رخ میدهد – ویروس بیدار میشود، یک انفجار فعالیت سریع (به مدت حدود دو تا شش ساعت) دارد و سپس تمام میشود. شما ویروس را سرایت نمیدهید یا علائمی ندارید و HSV را به دیگران منتقل نمیکنید.
- سرایت ویروسی بدون علامت: برخی از سلولهای آلوده به لایه بیرونی پوست شما (اپیدرم) میرسند. فعالیت ویروسی برای ایجاد علائم کافی نیست، اما ویروس ممکن است “سرایت کند”. این بدان معناست که ویروس میتواند پوست شما را ترک کند و از طریق تماس مستقیم فرد دیگری را آلوده کند. HSV معمولاً در این دوره ریزش از فردی به فرد دیگر منتقل میشود.
- شیوع هرپس علامتدار: سلولهای آلوده به اندازه کافی در سطح پوست شما تکثیر میشوند تا علائم ایجاد کنند. این زمانی است که متوجه تاولهایی روی پوست خود میشوید و چیزی است که بیشتر افراد با شیوع هرپس مرتبط میدانند. ویروس میتواند به راحتی از طریق تماس مستقیم به دیگران سرایت کند.
نتیجهگیری
ویروس هرپس سیمپلکس اگرچه درمان قطعی ندارد، اما با استفاده از روشهای پیشگیری و درمان مناسب میتوان آن را کنترل کرد و کیفیت زندگی را بهبود بخشید. برای تهیه محصولات درمانی و مراقبتی مرتبط، به فروشگاه آنلاین وان طب سر بزنید و از خدمات بینظیر ما بهرهمند شوید.