زخمهای پس از جراحی در بیماران دیابتی نیازمند مراقبتهای دقیقتر و مداومتری هستند. قند خون بالا میتواند روند ترمیم زخم را کند کرده و خطر عفونت را افزایش دهد. بنابراین، مرحله پس از ترخیص از بیمارستان، برای بیماران دیابتی حیاتیتر از سایر بیماران است. در این مقاله، اصول و توصیههای تخصصی برای مراقبت از زخمهای جراحی در منزل را مرور میکنیم تا از عوارض احتمالی پیشگیری و بهبودی سریعتر حاصل شود.
مراقبت خانگی از زخمهای پس از جراحی در بیماران دیابتی
۱. اهمیت کنترل قند خون در روند ترمیم زخم
یکی از مهمترین عوامل مؤثر در ترمیم زخم، کنترل دقیق قند خون است. افزایش قند، باعث کاهش جریان خون در مویرگها و تضعیف عملکرد سلولهای ایمنی میشود.
- روزانه قند خون خود را طبق دستور پزشک اندازه بگیرید.
- در صورت تجویز، دارو یا انسولین را بهصورت منظم مصرف کنید.
- رژیم غذایی متعادل و پرهیز از مصرف شیرینی، نوشیدنیهای قندی و چربیهای اشباع را رعایت کنید.
- کنترل قند نهتنها مانع از عفونت میشود، بلکه به بافتهای بدن اجازه میدهد سریعتر بازسازی شوند.
۲. اصول بهداشتی و شستوشوی زخم در منزل
زخمهای دیابتی بسیار مستعد آلودگی هستند، بنابراین رعایت بهداشت در بالاترین سطح اهمیت قرار دارد:
- قبل از هر تماس با زخم، دستان خود را با صابون آنتیباکتریال بشویید.
- زخم را تنها با محلول نرمال سالین استریل یا اسپری زخم نقرهدار تمیز کنید.
- از الکل یا بتادین غلیظ استفاده نکنید، زیرا موجب خشکی و آسیب بافت سالم اطراف زخم میشود.
- در هر بار شستوشو، ظاهر زخم (رنگ، ترشح، بوی غیرطبیعی) را بررسی کنید.
۳. انتخاب پانسمان مناسب برای بیماران دیابتی
در بیماران دیابتی، زخم باید مرطوب اما غیرعفونی نگه داشته شود. برای این هدف، استفاده از پانسمانهای نوین توصیه میشود:
- پانسمان فوم یا هیدروبالانس: برای زخمهای با ترشح متوسط تا زیاد
- پانسمان نقرهدار: پانسمان نقره دار برای زخمهای عفونی مناسب میباشد و سرعت بهبود را تسریع میبخشد.
- پانسمان سلولز باکتریایی (مثل پانوتک): برای حفظ رطوبت کنترلشده و تسریع ترمیم
پانسمان را طبق دستور پزشک یا پرستار تعویض کنید (معمولاً هر ۲۴ تا ۴۸ ساعت). همچنین در بیماران دیابتی، بررسی روزانه توسط یکی از اعضای خانواده یا پرستار توصیه میشود.
۴. تغذیه مناسب در دوران ترمیم
رژیم غذایی نقش اساسی در ترمیم زخم دارد، بهویژه در بیماران دیابتی که باید بین تغذیه و کنترل قند تعادل ایجاد کنند:
- پروتئین کافی (مرغ، ماهی، تخممرغ، حبوبات)
- ویتامین C و روی برای افزایش کلاژنسازی (مرکبات، فلفل دلمهای، مغزها)
- مصرف آب کافی برای جلوگیری از خشکی بافتها
- پرهیز از مصرف نوشیدنیهای شیرین و غذاهای فرآوریشده
- در صورت نیاز، مشورت با متخصص تغذیه دیابت مفید خواهد بود.
۵. پایش علائم هشداردهنده
زخمهای دیابتی ممکن است در ظاهر ساده بهنظر برسند اما بهسرعت عفونی شوند. در صورت بروز موارد زیر، فوراً به پزشک مراجعه کنید:
- قرمزی یا تورم در اطراف زخم
- افزایش ترشحات یا بوی بد
- درد یا گرمی موضعی
- تب یا افزایش قند خون بدون دلیل واضح
- تشخیص زودهنگام عفونت از بروز زخم مزمن یا گانگرن جلوگیری میکند.
۶. نقش محصولات تخصصی در مراقبت خانگی
محصولات وانطب با بهرهگیری از فناوریهای نوین زخمپوشی، برای بیماران دیابتی گزینهای مطمئن هستند.
اسپریهای نقرهدار ضدعفونیکننده، پانسمانهای فوم، سلولز باکتریایی و هیدروبالانس میتوانند با حفظ محیط مرطوب، از رشد باکتری جلوگیری کرده و ترمیم بافت را سرعت بخشند.