مقایسه زخم های سرطانی و غیر سرطانی
قرار گرفتن در معرض تابش مستقیم آفتاب، خشکی پوست و کاهش سطح ایمنی بدن، پیش زمینه های سه گانه سرطان پوست هستند.
معمولاً سه نوع زخم سرطانی در پوست دیده میشود. یکی از آنها ملانوماست که خالهای رنگی و زخمی هستند که سرطانی شدهاند و بدترین نوع سرطانهای پوست هستند،
دو زخم سرطانی پوست که نسبتاً هم شایع هستند و بیشترین تعداد سرطانها را در جهان و در کشور ما تشکیل میدهند اما میزان کشندگی آنها پایین است، عبارتند از:
- سرطان سلولهای پوششی پوست.
- سرطان سلولهای پایه پوست .
این زخمها بیشتر در نقاطی از بدن پیدا میشوند که در معرض تابش آفتاب قرار دارند. اشعه ماورای بنفش موجود در نور خورشید، عامل اصلی این بیماریزایی است.
زخمها اندازههای مختلف داشته و از یک جوش کوچک تا چند سانتیمتر مربع متفاوت هستند. سرطانهای سلولهای پایه پوست خوشخیمتر از سرطان سلولهای پوششی بوده و آسانتر به درمان جواب میدهند. هر زخمی که در سرو صورت و گردن پیدا شده و مدتی از آن گذشته اما بهبودی نیافته است، باید تحت مراقبت جدی تشخیصی قرار گرفته و نوع آن مشخص شود. سرطانهای پوست روز بهروز در حال افزایش هستند، در سراسر دنیا در ۱۰ سال گذشته رقم آنها به بیش از ۱۰ برابر رسیده است که این افزایش در زنان بسیار بیشتر و محسوستر از مردان است.
● پیش زمینهها
معمولاً سه عامل پیش زمینه برای سرطانهای پوست شناخته و معرفی میشوند:
- قرار گرفتن در معرض تابش مستقیم آفتاب: مهمترین عامل به وجود آورنده است و باید کشاورزان، کارگران و کسانی که در آفتاب کار می کنند با استفاده از کلاههای آفتابی از آن احتراز کنند. تغییر سبک زندگی به ویژه در زنانی که سطح بیشتری از بدن خود را در معرض آفتاب قرار میدهند، از دلایل مؤثر افزایش این بیماری است. خوشبختانه در کشور ما که زنان از پوشش اسلامی برخوردار هستند، برخلاف همه کشورهای غیراسلامی، چنین افزایشی در میزان سرطان پوست در خانمها دیده نمیشود. کاهش ضخامت لایه اوزن و کاهش اثرات محافظتی آن در اشعه ماورای بنفش از دلایل مؤثر است.
- خشکی پوست: خشک بودن پوست و پوسته ریزی آن نیز از پیش زمینههای سرطان بهحساب میآید که باید با مراقبتهای مناسب درمان شود.
- کاهش سطح ایمنی بدن: به هر دلیلی که سطح ایمنی بدن پایین آید، مثلاً در کسانی که پیوند عضو شده و دارو مصرف میکنند، احتمال پیدا شدن سرطان پوست افزایش مییابد. این زخمهای سرطانی در کسانی که پوست روشن دارند، بیشتر از تیره پوستان دید میشود. محلهای شایع زخمها عبارت است از گونهها، پلکها، بینی، گردن، پوست سر و هر جایی که بیشتر در معرض تابش آفتاب قرار گیرد.
● درمان
اگر چه درمان زخمهای سرطانی پوست )SCC, BCC( برحسب اندازه و محل قرار گرفتن آنها فرق میکند اما بهترین روش درمانی هنوز هم جراحی است که باید زخم بهطور کامل با حاشیههای سالم برداشته شود. معمولاً این زخمها نجیب هستند و به این درمان جواب داده و کاملاً خوب میشوند.
در مواردی که زخم سرطان پوست عود میکند و یا به دلیل محل قرار گرفتن آن نمیتوان با حاشیه کاملاً سالم آن را برداشت، از اشعه درمانی (رادیوتراپی) کمکی هم استفاده میشود. در زخمهای کوچکتر که در آنها بیمار تمایل به جراحی ندارد و یا اصلاً نمیتواند کاندید خوبی برای عمل باشد، بهطور اولیه از اشعه درمانی استفاده میشود که تقریباً معادل جراحی نتیجه خوب خواهد داشت.