مقدمه
افراد مبتلا به دیابت وقتی از بیماری خود باخبر می‌شوند، می‌ترسند و ناراحت می‌شوند زیرا با عوارض آن از جمله مشکلات چشمی، نارسایی کلیه، مشکلات قلبی و قطع عضو آشنا هستند، البته رعایت موارد مراقبتی باعث کنترل عوارض این بیماری می‌شود.امروزه بیش از ۱۴۵ میلیون نفر در سراسر جهان به دیابت مبتلا هستند؛ پژوهش‌ها در کشور ما حاکی از آن است که از هر ۵ نفر، یک نفر به دیابت مبتلاست یا در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارد؛ علت اصلی دیابت این است که یا در بدن انسولین ساخته نمی‌شود یا این که مقدار تولید این ماده بسیار ناچیز است و نمی‌تواند نیاز‌های بدن را تامین کند.
دیابت چیست؟
دیابت با همان بیماری قند که متاسفانه بسیاری را به خود مبتلا کرده است یک نوع اختلال متابولیک و سوخت و سازی در بدن است که به واسطه آن توانایی تولید انسولین در بدن از بین می رود یا برعکس مقاومت در برابر انسولین در بدن ایجاد می شود در نتیجه انسولین تولیدی نمی تواند عملکرد نرمال خود را انجام دهد.
علامت شاخص آن میزان قند خون بالای 120 میلی گرم در دسی لیتر در حالت ناشتا است و از دیگر نشانه های آن پرخوری و پرنوشی است در دیابت، سرعت و توانایی بدن در استفاده و سوخت و ساز کامل گلوکز کاهش می یابد به همین دلیل میزان قند خون افزایش یافته که به آن هایپرگلیسمی می گویند. با افزایش قند در دراز مدت در بدن وجود داشته باشد عوارض میکروواسکولار دیابت یا تخریب رگ های بسیار ریز در بدن ایجاد می شوند که می توانند اعضای مختلف بدن همچون کلیه، چشم و اعصاب و قلب را درگیر کنند.
اهمیت تشخیص بموقع دیابت
بیماری دیابت از دو جنبه اهمیت دارد:
تعداد مبتلایان به آن بسیار زیاد است بطوریکه در حال حاضر 150 میلیون نفر در دنیا دیابتی هستند و تا 15 سال دیگر این تعداد به 300 میلیون نفر خواهد رسید.در ایران نیز حداقل 2 میلیون نفر دچار دیابت هستند و سالانه 200 هزار نفر در کشور به این بیماران افزوده می شوند
نوع شایع آن ( دیابت نوع 2 ) معمولاً بدون علامت یا با علایم مختصر می باشد، در نتیجه فرد مبتلا ممکن است سالها از بیماری خود بی خبر باشد و طی این مدت، قند خون بیش از حد طبیعی، منجر به صدمات جبران ناپذیر در قسمتهای مختلف بدن بویژه چشم، کلیه ها، اعصاب محیطی و عروق قلب و مغز بشود و همچنین میتواند باعث ایجاد زخم های دیابتی در نقاط مختلف بدن بشود. تشخیص و کنترل بیماری در مراحل ابتدایی می تواند جلوی بسیاری از عوارض گفته شده را بگیرد.
به همین دلیل افرادی که در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری هستند، مانند افراد با سن بیش از 45 سال حتی بدون وجود هیچ علامتی بایستی حداقل هر 3 سال یکبار آزمایش قند خون ناشتا انجام دهند تا با تشخیص زودرس و کنترل قند خون در حد مناسب از ایجاد بسیاری از این صدمات پیشگیری گردد یا وقوع آنها به تاخیر انداخته شود.
آشنایی با انواع دیابت
دیابت دو نوع اصلی دارد که احتمالا در مورد نوع یک و دو بودن این بیماری چیزهایی شنیده اید. در دیابت نوع یک تخریب سلولهای بتا در پانکراس منجر به نقص تولید انسولین می شود و در نوع دو مقاوت پیشرونده بدن به انسولین وجود دارد که در نهایت ممکن است به تخریب سلول های بتای پانکراس و نقص کامل تولید انسولین منجر شود. در دیابت نوع دو عوامل ژنتیکی، چاقی و کم تحرکی نقش مهمی در ابتلای فرد دارند.
دیابت نوع یک چیست؟
دیابت نوع یک بیماری مزمنی است که وقتی پانکراس یا همان لوزالمعده میزان کمی انسولین ترشح میکند و یا اصلا انسولین ترشح نمی کند، رخ میدهد. عوامل متعددی از جمله عوامل ژنتیکی و آلوده شدن به ویروس هایی خاص می توانند، باعث ابتلاء به دیابت نوع یک شوند. هرچند دیابت نوع 1 معمولا در کودکی و نوجوانی رخ میدهد، اما امکان ابتلا بزرگسالان نیز به این بیماری وجود دارد.
دیابت نوع 2 چیست؟
در دیابت نوع 2 بدن قادر به استفاده و ذخیره گلوگز نمی باشد و گلوکز به جای تبدیل به انرژی به جریان خون باز گشته و سبب ایجاد علایم مختلف می گردد.
دیابت نوع 2 که با عنوان یا دیابت بزرگسالی یا غیر وابسته به انسولین شناخته می شود به علت عدم توانایی بدن در تولید انسولین کافی و یا ناتوانی از استفاده ی بهینه از انسولین تولیدی رخ می دهد. حالتی که به ان مقاومت در برابر انسولین گفته می شود.
علت ابتلا به دیابت نوع 2
در بروز دیابت نوع 2 عوامل متعددی چون اضافه وزن و چاقی (بخصوص چاقی داخل شکمی) عدم فعالیت بدنی، سن بالای 40 سال، رژیم غذایی نامناسب (غذای پر کالری و غیر مغذی) و وراثت نقش دارد.
همچنین اختلالاتی که همراه با عدم توانایی بدن در استفاده از گلوگز می باشند از عوامل اصلی ابتلا به دیابت نوع دو می باشند. همچنین افرادی که نوعی اختلال گلوکز ناشتا یا اختلال عدم تحمل گلوکز دارند خطر بالایی در ابتلا به دیابت نوع 2 دارند.
چه کسانی به دیابت نوع 2 مبتلا می شوند؟
عوامل خطر ابتلا به دیابت نوع 2 شامل چاقی، کلسترول بالا، فشار خون بالا و عدم تحرک بدنی کافی است. همچنین مطالعات نشان داده اند که خطر ابتلا به دیابت با افزایش سن افزایش می یابد به همین دلیل به این نوع از بیماری دیابت بزرگسالان نیز گفته می شود. بر همین اساس افراد چاق بالای 40 سال ریسک بالاتری برای ابتلا به دیابت نوع دو دارند. البته ظهور این نوع دیابت در افراد جوان نیز در حال افزایش است.
به گفته برخی از متخصصان افرادی که دردوره بارداری به دیابت مبتلا می شوند، که دیابت بارداری نام دارد، ممکن است بعدها به دیابت نوع 2 دچار شوند.